Zwyrodnienie plamki żółtej (AMD) - co to takiego?

Plamka żółta to niewielkich rozmiarów punkt umiejscowiony na siatkówce oka, będący największym skupiskiem czopków - światłoczułych receptorów siatkówki. Choroba ta jest najczęstszą przyczyną całkowitej utraty wzroku u osób po 65 roku życia.

Wyróżniamy dwa typy AMD:

• AMD mokre, wilgotne (związane z powstawaniem nowych naczyń krwionośnych) – może mimo agresywnego leczenia doprowadzić do utraty wzroku, dowiedziono jednak iż  leczenie może powodować zahamowanie bądź zatrzymanie tego procesu. AMD mokre wiąże się z tworzeniem nowych naczyń w celu poprawy dostaw krwi do siatkówki pozbawionej tlenu z tkanek. Niestety, nowe naczynia są bardzo delikatne i łatwo ulegają uszkodzeniu, powodując krwawienie i uszkodzenia otaczających tkanek oraz powstanie blizn, co prowadzi do utraty wzroku. AMD mokre występuje u około 10% pacjentów, którzy cierpią na zwyrodnienie plamki żółtej.
• AMD suche (niemające związku z powstawaniem nowych naczyń krwionośnych) – bardziej powszechne, zazwyczaj postępuje wolniej prowadząc do stopniowej utraty wzroku. Charakterystyczna jest obecność tzw. druzów małych, żółtawych złogów w obrębie siatkówki. Kolejnym objawem może być hiperpigmentacja lub depigmentacja siatkówki. Pacjenci z ta postacią AMD maja wysokie ryzyko rozwinięcia zaawansowanej postaci AMD
  

Przyczyny i czynnik ryzyka
     Największą rolę odgrywa wiek pacjenta: choroba ta dotyczy 5-10% osób w wieku 65-75 lat i 20-30% osób w wieku ponad 75 lat. Jeżeli w jednym oku rozwinie się zwyrodnienie plamki związane z wiekiem, ryzyko powstania takich zmian w drugim oku wynosi 10% rocznie. Oprócz tego możemy też wyróżnić:

• płeć żeńska,
• uwarunkowania genetyczne,
• nadciśnienie tętnicze,
• cukrzyca,
• długotrwale narażenia wzroku na intensywne światło,
• palenie tytoniu,
• niedobór przeciwutleniaczy takich jak: witaminy E, C, beta-karoten, selen,
• niedobór luteiny i i zeaksantyny,
• jasny kolor tęczówki,
• otyłość.

Objawy:

• Zniekształcone widzenie linii prostych,
• Trudności w czytaniu,
• Problemy z widzeniem centralnym,
• Rozmycie krawędzi oglądanych przedmiotów ,
• Trudności w rozróżnianiu kolorów,
• Wykrzywianie linii prostych.

Należy pamiętać, że wczesne stadium AMD u większości osób nie wpływa na jakość widzenia. Gdy choroba dotyczy tylko jednego oka początkowo można nawet nie dostrzec różnicy w jakości widzenia.

Diagnoza:
    Chorobę stwierdza się podczas badania okulistycznego, dlatego osoby po 50 –tym roku życia powinny regularnie kontrolować oczy. Jednym z często wykonywanych bań jest test Amslera pozwalający określić stan plamki żółtej oraz jej okolicy. Innym pomocnym w zdiagnozowaniu choroby badaniem jest angiografia fluoresceinowa – kontrastowe badanie naczyń krwionośnych dna oka.
 
Leczenie:
    Ze względu na nieznaną etiologię choroby nie możliwe jest leczenie przyczynowe, a jedynie hamujące rozwój choroby.
W terapii suchej odmiany AMD stosuje się leki poprawiające ukrwienie, zaleca się również wzbogacenie diety o warzywa
i owoce oraz obniżenie poziomu cholesterolu. W przypadku znacznie bardziej niebezpiecznego i często prowadzącego do całkowitej utraty wzroku AMD wysiękowego, leczenie polega na niszczeniu nieprawidłowych naczyń krwionośnych.
Kolejną metodą leczenia AMD jest terapia fotodynamiczna polegająca na wprowadzanie do krwiobiegu pacjenta barwnika, który zostanie wychwycony przez patologiczne naczynia, a następnie aktywowany przez promienie lasera, które je niszczą.
Można zastosować również leczenia farmakologiczne sterydami podawanymi do wnętrza gałki ocznej.

Profilaktyka
      Chorób związanych z wiekiem trudno uniknąć, można jednak opóźnić ich wystąpienie. Wśród osób o wysokim ryzyku zachorowania na zwyrodnienie plamki związane z wiekiem istnieje możliwość zmniejszenia ryzyka aż o 25%. Bardzo ważna jest odpowiednia dieta, bogata w warzywa i owoce, a uboga w tłuszcze. Szczególnie cenne są warzywa żółte takie jak dynia lub kukurydza stanowiące źródło karotenoid. Jeśli dieta nie dostarcza nam wystarczającej ilości potrzebnych składników, należy przyjmować preparaty witaminowo-mineralne, które uzupełnią niedobory. Warto też regularnie kontrolować poziom cholesterolu, a razie potrzeby zadbać o jego obniżenie. Przebywając w słonecznym klimacie oczy należy chronić okularami.