Czym jest jałowa martwica kości piszczelowej

Masz obrzęk lub pogrubienie w okolicy guzowatości piszczeli oraz  odczuwasz ból nasilający się podczas wysiłku i ucisku? To może być jałowa martwica kości! Przeczytaj artykuł i dowiedź się więcej!

Jałowe martwice kości, inaczej martwice aseptyczne kości to zespół chorobowy cechujący się obumarciem tkanki kostnej i częściowo chrzęstnej z powodu niedokrwienia (np. zator, zakrzep, uraz) bez udziału drobnoustrojów. Mogą one dotyczyć każdej kości tułowia i kończyn zarówno u dzieci, jak i młodzieży. Jednostki chorobowe składające się na jałowe martwice kości różnią się między sobą głównie umiejscowieniem, wiekiem występowania, a ich wspólną cechą jest podobny przebieg kliniczny oraz obraz zmian patologicznych.

Przyczyny jałowych martwic kości

Przyczyną jałowych martwic kości jest zaburzenie ukrwienia jądra kostnienia, początkowo martwy fragment ulega wchłonięciu, a potem odbudowie. W wyniku działania sił i obciążeń, odbudowany fragment ulega często deformacjom. Dolegliwości subiektywne zwykle wyprzedzają objawy radiologiczne, dlatego też pacjenci zgłaszają się do lekarza w zaawansowanym etapie choroby. Zmiany chorobowe dotyczą konkretnego miejsca, należą do nich: obrzęk, bolesność uciskowa, zanik mięśni, nierówność kości, ograniczenie zakresu ruchomości konkretnych stawów. Brak jest objawów ogólnych. Poszczególne  martwice jałowe występują najczęściej pod nazwiskiem badacza, który pierwszy ją opisał.

Rodzaje martwic aseptycznych

Jedną z najczęściej występujących martwic aseptycznych jest choroba Osgooda - Schlattera, która dotyczy aseptycznego zapalenia guzowatości kości piszczelowej. Należy ona do grupy chorób urazowych rosnącego kośćca. Dotyczy ona najczęściej aktywnych fizycznie chłopców w okresie dojrzewania (10-15 r. życia), przed zakończeniem wzrostu kośćca. Występuje najczęściej jednostronnie, ale może występować obustronnie. W zależności od typu choroby, może ona trwać od kilku miesięcy do kilku lat. Głównymi objawami towarzyszącymi chorobie są: obrzęk lub pogrubienie w okolicy guzowatości piszczeli, wzmożone unaczynienie więzadła rzepki, ból w okolicy guzowatości kości piszczelowej nasilający się podczas wysiłku i ucisku, bolesność przy czynnym wyproście kolana i brak bólu podczas wyprostu biernego. Wyróżnia się trzy typy choroby. Typowi drugiemu i trzeciemu towarzyszy element złamania chrząstki.

Leczenie

Leczenie choroby Osgooda - Schlattera jest głównie objawowe, szczególnie w okresie nasileń objawów chorobowych i polega na unikaniu drażnienia guzowatości kości piszczelowej, aż do momentu ustania dolegliwości. Sprowadza się to przede wszystkim do ograniczenia forsowania kończyny dużymi wysiłkami fizycznymi, ograniczeniem pełnego zginania kolana oraz oporowego ruchu wyprostu kolana. Bierne ograniczenie wykonywania bolesnych ruchów można uzyskać poprzez unieruchomienie kończyny w aparatach ortopedycznych (m.in. ortezy stawu kolanowego, opaski podtrzymujące rzepkę) lub łuskach gipsowych. Jednak zbyt długie stosowanie aparatów unieruchamiających może doprowadzić do zaniku mięśnia czworogłowego uda. Dodatkowo pomocne jest stosowanie: zabiegów fizykoterapeutycznych (m.in. laser, ultradźwięki z maścią przeciwzapalną, krioterapia, magnetoterapia), niesterydowych leków przeciwzapalnych oraz rozciągania mięśnia czworogłowego uda lub jego masaż.

W fazie aktywnej przebudowy jądra kostnienia (faza zaostrzenia dolegliwości) aktywności sportowa powinna zostać ograniczona do minimum (nawet na ok. 3 miesiące). W niektórych przypadkach może być konieczne leczenie operacyjne np. wyłyżeczkowanie rozmiękłego ogniska, usunięcie niewygajającego się dłuższy czas martwiaka kostnego, wycięcie zapalnie zmienionej kaletki spod więzadła rzepki. Po zabiegach tych ostre objawy ustępują i dochodzi do szybszego wygojenia się.

Pomimo wyleczenia i ustąpienia objawów guzowatość kości piszczelowej może pozostać pogrubiała i możliwa jest zmiana kształtu górnej części kości piszczelowej.