Zaburzenia głosu - rodzaje i sposoby leczenia

Choć niewiele się o tym mówi zaburzenia głosu stanowią problem, który może dotyczyć nawet 50 % społeczeństwa, zarówno dzieci jak i dorosłych, a nieleczony prowadzić do poważnych schorzeń, a nawet do całkowitej utraty głosu. Jakie są zatem rodzaje zaburzeń głosu i jak sobie z nimi radzić?

• Dysfonie dziecięce

Dysfonie dziecięce to przewlekłe zaburzenia u dzieci spowodowane nadmiernym przeciążeniem narządu głosu (zbyt głośnym mówieniem, śpiewaniem lub krzykiem).

Zaburzenia głosu u dziecka mogą powstawać w różnych okresach jego rozwoju. W okresie wczesnodziecięcym występuje głos o barwie matowej, często ochrypły. W okresie przedszkolnym dzieci nadużywają głosu, krzyczą, są nerwowe i hałaśliwe, dlatego często, zwłaszcza u chłopców występuje przewlekła chrypka, spowodowana nadmiernym napięciem mięśni artykulacyjnych oraz towarzyszącymi im schorzeniami górnych dróg oddechowych. Wyraźne zaburzenia głosu u chłopców występują natomiast w okresie dojrzewania płciowego- mutacja.

•  Dysfonie czynnościowe

Dysfonia hypofunkcjonalna jest zaburzeniem głosu spowodowanym obniżonym napięciem mięśni krtani w czasie fonacji. Objawami tego schorzenia jest osłabienie siły głosu, głos cichy, bezdźwięczny, słaby, chrypka, krótki czas fonacji.

Dysfonia hyperfunkcjonalna to natomiast sytuacja odwrotna, tzn. napięcie mięśni krtani jest z kolei zwiększone. Do objawów można zaliczyć nieprawidłowy głos, głos niski lub wysoki, zmniejszona dźwięczność, szorstka barwa głosu, chrypka, „mówienie przez nos”, nieprawidłowy tor oddychania.

Wyróżnić można także dysfonię psychogenną, czyli zaburzenia głosu powstające na skutek przebytych stresów, po przeżyciach psychicznych; zaburzona zostaje wówczas fonacja oddechowo - fonacyjno – artykulacyjna, czego objawem jest chrypka ze zmniejszoną dźwięcznością i doniosłością głosu, niezależna od wysiłku głosowego.

Najcięższą postacią czynnościowych zaburzeń głosu jest afonia czynnościowa - całkowita utrata głosu.

•  Dysfonie u osób zawodowo posługujących się głosem

W tym przypadku powodem zaburzeń jest niewłaściwa emisja głosu w środowisku pracy.

- profesje wymagające specjalnej jakości głosu (śpiewacy, aktorzy, mówcy radiowi i telewizyjni),

- zawody stawiające znaczne wymogi narządowi głosowemu (nauczyciele, tłumacze, politycy),

- zawody, w których jest potrzebna większe niż przeciętna wydolność głosowa (prawnicy, sędziowie, pracownicy zatrudniani w hałaśliwym przemyśle).

Do głównych czynników występowania zaburzeń w tych grupach zawodowych można zaliczyć sposób posługiwania się głosem (nadużywanie, wadliwa technika mówienia), cechy osobowości, (konfliktowość, nerwowość), a także warunki w miejscu pracy (akustyka pomieszczeń, wilgotność, hałas).

Bardzo ważnym elementem leczenia zaburzeń głosu jest rehabilitacja. W wielu przypadkach jest ona podstawowym sposobem leczenia, tym bardziej w przypadku zaburzeń czynnościowych, u osób posługujących się głosem zawodowo, a także u pacjentów ze zmianami organicznymi, które powstały z powodu nieprawidłowej emisji głosu. Rehabilitacja jest wskazana także pacjentom po przebytych zabiegach mikrochirurgicznych na fałdach głosowych. O rodzaju rehabilitacji decyduje lekarz specjalista,  natomiast większość ćwiczeń można wykonywać w domu. Ważna jest natomiast ich systematyczność.

Aby zapobiec powyższym problemom warto zwrócić uwagę na odpowiednią profilaktykę zaburzeń głosu, zwłaszcza w przypadku osób szczególnie na nie narażonych. Najważniejsze przedsięwzięcia to: przestrzeganie zasady higieny głosowej, stworzenie przez pracodawców odpowiednich warunków w miejscu pracy, wprowadzenie do programu zajęć szkół przygotowujących osoby do zawodów, w których praca będzie wymagała sprawnego głosu, zajęć z techniki, prowadzenie badan określających przydatność do zawodu.