Nagminne zapalenie przyusznic - Świnka

Świnka to dziecięca choroba zakaźna, która na ogół nie jest groźna. Jednak, gdy przebiega z komplikacjami, może prowadzić do poważnych powikłań, z których najgroźniejsze to zapalenie opon mózgowych, zapalenie trzustki i zapalenie jąder. Jak zapobiec zachorowaniu na świnkę oraz co warto wiedzieć o tym schorzeniu?

Jak można zarazić się świnką?Źródłem zakażenia jest człowiek chory na świnkę oraz osoby z bezobjawowym przebiegiem choroby. Wirus rozprzestrzenia się drogą kropelkową oraz przez przedmioty i pokarmy zanieczyszczone śliną chorego. Wirus dostaje się do organizmu poprzez błonę śluzową górnych dróg oddechowych, gdzie następuje namnażanie wirusa i rozsiew za pośrednictwem krwi do narządów wewnętrznych. Choroba zaczyna się nagle. Wrażliwość na zakażenie jest powszechna. Po przebyciu choroby występuje trwała odporność, powtórne zachorowania zdarzają się wyjątkowo. Niemowlęta do 6- 8 -miesiąca życia chorują rzadko, ponieważ posiadają przeciwciała ochronne przekazane przez matkę (przeciwciała z krwi łożyskowej matki).
Jaki jest przebieg choroby?Okres wstępnych objawów jest dość krótki a objawy występujące u chorego w tym okresie są mało charakterystyczne. Złe samopoczucie, ogólne rozbicie, utrata łaknienia, dreszcze, podwyższona temperatura ciała, a u dzieci dodatkowo wymioty i bóle brzucha – to mogą być początkowe objawy choroby – trudno więc jednoznacznie rozpoznać świnkę. Nierzadko chorobie towarzyszy lekka infekcja górnych dróg oddechowych. W jamie ustnej chorego można często stwierdzić zaczerwienienie, obrzęk błony śluzowej. Niekiedy nie ma objawów wstępnych i choroba zaczyna się obrzmieniem jednej lub obu ślinianek przyusznych. Po okresie objawów wstępnych następują objawy typowe: szybkie powiększanie gruczołów ślinowych, najczęściej w okolicy przyusznej. Obrzęk może być jednostronny, stopniowo powstaje obrzmienie drugiej ślinianki. Bolesny obrzęk przyusznic nadaje twarzy chorego „świnkowaty” wygląd. Narastającemu obrzękowi towarzyszy ból. Nasila się on przy jedzeniu i żuciu pokarmów. Rzadziej dojść może do zapalenia ślinianek podżuchwowych i podjęzykowych.
Jak leczyć świnkę?Leczenie świnki polega na łagodzeniu objawów. Z powodu bólu ślinianek, należy choremu przygotowywać pokarmy łatwe do spożycia – łagodne, o papkowatej lub płynnej konsystencji, niezbyt gorące. Należy też dbać o to, aby nie przeziębić powiększonych gruczołów – można owinąć je chustą lub np. założyć golf. Podczas choroby powinno się pozostać w łóżku, odpoczywać, zażywać środki pomagające w spędzeniu gorączki.
Jakie powikłania powoduje?Powikłania po śwince występują dość rzadko, jednak są możliwe. Najczęściej występującym powikłaniem jest zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu. Dotyczy to 10-15% chorych, może doprowadzić m.in. do głuchoty. Dlatego, jeżeli u chorego na świnkę wystąpią nagłe, silne bóle głowy, nudności, czy wymioty, należy natychmiast zgłosić się do lekarza. Kolejnym narządem, atakowanym przez wirusa, są jądra. Zdarza się, że dochodzi do ich zapalenia, objawiającego się bólem jąder, ich obrzękiem i powiększeniem. W skrajnych przypadkach takie zapalenie staje się przyczyną bezpłodności.
Jak bronić się przed nagminnym zapaleniem przyusznic?Od niedawna jest sposób na świnkę. Tym sposobem są szczepienia. Po zaszczepieniu, nawet jeśli dziecko zachoruje (a może udać się uniknąć tej choroby) – świnka będzie miała lekki przebieg. Jest to najlepszy sposób na uniknięcie powikłań. W Polsce na przykład małe dzieci są szczepione obowiązkowo w wieku 13-14 m-cy (szczepienie bezpłatne). W państwach, w których wprowadzono masowe szczepienia przeciw śwince, roczne liczby zachorowań, jak również zapadalność, zdecydowanie spadły.