Wykorzystanie efektu Dopplera w badaniach ultrasnograficznych krwi

We wszystkich badaniach USG wykorzystuje się zjawisko ultrasonografii. Głowica aparatu ultrasonograficznego pozwala na uzyskanie obrazu przekroju badanego obszaru dzięki analizie zjawisk fizycznych, którym podlega fala ultradźwiękowa wysyłana przez aparaturę. Są to zjawiska:

Szczególnym i często stosowanym rodzajem tego badania jest USG dopplerowskie, które dodatkowo wykorzystuje znany z fizyki tzw. efekt Dopplera. W przypadku tego badania bada się kierunek oraz prędkość przepływu krwi w naczyniach. Pozwala ono na wykrycie nawet niewielkich problemów z tętnicami i żyłami. Za sprawą analizy zmian częstotliwości fal odbitych od poruszających się krwinek na ekranie urządzenia zapisywany jest obraz możliwy do zanalizowania przez lekarza, który może stwierdzić w których miejscach krew przepływa wolniej lub szybciej albo się cofa. Szczególnie dokładną techniką tego badania jest tak zwana technika kolorowego Dopplera.

Technika ta polega na zobrazowaniu przepływu krwi w naczyniach za pomocą barw. W zależności od kierunku przepływu fal do lub od głowicy zmienia się nasycenie kolorów, które dla specjalisty odpowiada zróżnicowaniu szybkości lub energii przepływu krwi umożliwiając ocenę i lokalizację naczyń o nieprawidłowej budowie ścianki. Technika ta pozwala bardzo precyzyjną lokalizację nawet małych naczyń odpowiadających za zaopatrywanie poszczególnych struktur.

Dzięki zastosowaniu tych zjawisk fizycznych w badaniach możliwe jest wykrywanie bardzo groźnych zmian w układzie sercowo-naczyniowym niemal całego organizmu. Jest szczególnie przydatna w diagnostyce wad serca i naczyń krwionośnych. USG dopplerowskie wykorzystuje się do:

Zjawisko Dopplera analizuje prędkość ruchu danego obiektu, i na dodatek rozróżnia jego kolejne etapy, poprzez rejestr wysokości tonu odbitego echa ultrasonografu. Zapisywane wysokości tonu echa, są przekształcane na odpowiednie kolory, dzięki temu możemy np. dokładnie przyjrzeć się pracy serca, nawet u płodu.

Do dopplera nie trzeba się specjalnie przygotowywać. Tylko na badanie wątroby i tętnic nerkowych należy przyjść na czczo. Nie ma ograniczeń wiekowych i można je powtarzać wielokrotnie. Jest też nieinwazyjne i bezbolesne - nie wymaga więc żadnego znieczulenia. Pewnym dyskomfortem może być nakładanie przed badaniem chłodnego żelu na skórę.

W gabinecie zdejmujemy ubranie na tyle, by odsłonić badaną część ciała. Układamy się wygodnie na łóżku. Lekarz nakłada nam na skórę nad badanym narządem specjalny żel, który ułatwia przenikanie fali ultradźwiękowej i przesuwanie głowicy. Następnie przykłada głowicę aparatu USG i wodzi nią, obserwując obraz na ekranie monitora. W nowoczesnych ultrasonografach obraz może być kolorowy.

Choć badanie dopplerowskie podobne jest do zwykłego USG, dodatkowo towarzyszy mu efekt dźwiękowy, przetworzony komputerowo szum krwi przepływającej przez naczynia. Dla lekarza zakłócenia w tym szumie są dodatkową informacją. Wynik dostajemy od razu. Lekarz opisuje w nim wszelkie zmiany, ich umiejscowienie i wygląd. W zależności od typu urządzenia do opisu może być dołączony wykres lub barwny rysunek.