Szczękościsk - przyczyny i leczenie

Publikacja: 21 styczeń 2019 Ostatnia aktualizacja: 22 marzec 2019

Szczękościsk jest to sytuacja, w której nie mamy możliwości otworzenia jamy ustnej – chory może w ogóle nie móc otworzyć ust, bądź może czynić to połowicznie. Jest to sytuacja bardzo nieprzyjemna dla pacjenta, w niektórych sytuacjach mogąca być nawet niebezpieczna. Uniemożliwia ona prawidłowe funkcjonowanie – spożywanie posiłków, mówienie, ziewanie.

Przyczyny szczękościsku

Przyczyn szczękościsku może być bardzo wiele. Mogą to być przyczyny zarówno ogólne, jak i lokalne. Natomiast przyczyny lokalne możemy podzielić na te związane ze stawem skroniowo-żuchwowym, jak i ze stanem jamy ustnej.
Do przyczyn ogólnych szczękościsku zaliczamy:

choroby ośrodkowego układu nerwowego (udar mózgu, wylew, stan zapalny, ropień, guz mózgu),
padaczkę,
zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
tężec, tężyczkę,
przedawkowanie narkotyków (przede wszystkim amfetaminy i jej pochodnych),
histerię,
bakteryjne zapalenie ślinianek,
stany zapalne gardła (zwłaszcza gdy towarzyszy im rumień okołomigdałkowy),
urazy i wypadki.

Wśród najczęściej występujących przyczyn szczękościsku znajduje się utrudnione wyrzynanie zębów mądrości, powodujące stan zapalny ich okolicy. Również po ekstrakcji zębów trzonowych często można zaobserwować szczękościsk. Po usunięciu zębów trzonowych trzecich, szczególnie chirurgicznych, u znacznej części pacjentów występuje utrzymujący się kilka dni szczękościsk. Ponadto do szczękościsku może dojść przy ropowicy dna jamy ustnej, zębopochodnym zapaleniu okostnej i zakażeniu skrzydłowo-żuchwowej przestrzeni po podaniu przez lekarza znieczulenia.

Objawy szczękościsku

Najbardziej zauważalnym dla pacjenta i lekarza objawem szczękościsku jest ograniczone otwieranie jamy ustnej. Zdarza się jednak, że jeżeli pacjent przez dłuższy czas doświadcza ograniczonego odwodzenia żuchwy, nawet nie zdaje sobie sprawy ze schorzenia.

Objawy towarzyszącymi szczękościskowi zależą w znacznym stopniu od przyczyny wystąpienia schorzenia. Jeżeli źródło ma związek z istniejącym stanem zapalnym, występować może podwyższona temperatura, zaczerwienienie okolicy objętej stanem zapalnym, dolegliwości bólowe, osłabienie itd. Jeżeli przyczyna jest związana ze stawami skroniowo-żuchwowymi, najczęściej albo nie ma dodatkowych objawów albo występuje ból w okolicy stawów.

Inna grupa chorych ze szczękościskiem zwykle dodatkowo cierpi na bóle głowy i karku. Pacjenci ci skarżą się również na trzeszczenia i trzaski żuchwy oraz jej przeskakiwanie na boki podczas jedzenia czy mówienia. Takie objawy sugerują bruksizm, problemy z okluzją i dysfunkcję stawów skroniowo-żuchwowych.

Leczenie szczękościsku

Leczenie szczękościsku wymaga wpierw określenia podstawowej choroby, która jest odpowiedzialna za ograniczenie ruchomości żuchwy. W zależności od podejrzewanej przyczyny pacjent ze szczękościskiem jest więc kierowany na badanie stomatologiczne, badanie laryngologiczne, badanie neurologiczne, badanie EEG, diagnostykę obrazową (RTG, KT, NMR) oraz badania laboratoryjne.

Źródło:
Bożydar Latkowski: Otolaryngologia - podręcznik dla studentów medycyny. Warszawa: Wyd. Lek. PZWL, 1998.

Ostatnie publikacje

Dlaczego należy badać wzrok dziecka u okulisty regularnie?

04/12/2023

Regularne badania wzroku w okresie rozwoju dziecka mają fundamentalne znaczenie. Umożliwiają wczesne wykrycie ewentualnych wad wrodzonych i nieprawidłowości w funkcjonowaniu pracy oczu. Jest to ważne głównie z uwagi na fakt, że przez cały okres wzrostu rozwija się także zdolność widzenia.

Naturalne źródła witaminy C - jak je włączyć do codziennej diety dziecka?

13/11/2023

Niedobory witamin i minerałów uchodzą za jeden z głównych powodów występowania chorób i infekcji. W codziennej diecie nie powinno zabraknąć witaminy C, która warunkuje prawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego. Szukasz dodatkowych źródeł witaminy C? Chcesz zadbać o zdrową dietę swojego dziecka? W artykule podpowiemy, po jakie produkty spożywcze warto sięgnąć.

Higiena jamy ustnej u dzieci i młodzieży - zalecenia w zależności od wieku

11/01/2023

Higiena jamy ustnej jest bardzo istotna już od pierwszych dni życia dziecka. Wielu rodziców nie zdaje sobie sprawy, że pierwsza wizyta u stomatologa powinna odbyć się już 6 miesięcy po wyrżnięciu pierwszego zęba mlecznego, ale nie później niż w 12. miesiącu życia. Najważniejszy jest fakt, żeby nie dopuścic do rozwoju próchnicy nawet, jeśli dziecko ma tylko zęby mleczne.

Jak poprawić odporność dziecka?

03/01/2023

Zbliża się jesień, a wraz z nią sezonowe infekcje i przeziębienia. Jest to czas, kiedy szczególnie warto skupić się na zdrowiu oraz wzmacniać układ odpornościowy dzieci, które są bardziej narażone na tego typu dolegliwości niż dorosłe osoby. Jak poprawić odporność dziecka? Przeczytaj artykuł i dowiedz się więcej na ten temat.

Rybia łuska - rzadka choroba genetyczna

20/03/2021

Ichthyosis to rzadka choroba, znana szerzej jako rybia łuska. Jest trudna do zdiagnozowania w życiu płodowym, a rodzice chorego dziecka dowiaduję się o diagnozie zazwyczaj dopiero po porodzie.