Medycyna ogólna

Kontuzje kolana - objawy i diagnostyka

Publikacja: 07 listopad 2018

Urazy kolana zdarzają się bardzo często. Kontuzje stawu kolanowego mają miejsce po upadku, po uderzeniu, po bieganiu czy na nartach. Zależnie od mechanizmu urazu kolana, dojść może do złamania kości tworzących staw kolanowy, skręcenia, niestabilności, urazu łąkotki. Kontuzja kolana może powodować urazy mięśni, chondromalację rzepki czy zwyrodnienie stawu kolanowego. Uraz kolana najczęściej ma miejsce podczas uprawiania sportu, zwykle wtedy, gdy ćwiczenia wykonywane są nieprawidłowo. Szczególnie podatne na uszkodzenia są łąkotki znajdujące się między powierzchniami stawowymi kości piszczelowej oraz udowej, które mają m.in. absorbować wstrząsy. Drugą strukturą często ulegającą kontuzjom są więzadła stabilizujące kolano. Na trzecim miejscu są urazy rzepki – trójkątnej kości współtworzącej staw.

Jakie mogą być objawy urazu kolana? Kiedy zgłosić się do lekarza?

Trzeba niezwłocznie zgłosić się do lekarza jeśli uraz kolana spowodował:
  • silny ból kolana,
  • obrzęk i ocieplenie okolicy stawu kolanowego,
  • znaczne ograniczenie ruchów w stawie,
  • zasinienie,
  • drętwienie, mrowienie lub zaburzenia czucia,
  • zniekształcenie stawu,
  • zablokowanie ruchów kolanie,
  • trzaski i trzeszczenie w kolanie.

Powikłania po kontuzji kolana

  • chondromolacja rzepki – czyli rozmiękanie chrząstki stawowej, która ja pokrywa, dochodzi do jej pęknięcia i podrażniania nerwów co wyzwala ból i nawracający stan zapalny kolana;
  • urazy mięśni – mają postać naciągnięcia, naderwania lub całkowitego zerwania mięśnia lub jego ścięgna,
  • przeciążenie kolana – są przypadłością nie tylko sportowców, ale również osób pracujących na stojąco lub na klęczkach, dźwigających ciężkie przedmioty lub chodzących dużo, przeciążenie może dotyczyć wszystkich elementów stawu;
  • zwyrodnienie stawu kolanowego (gonartoza) – spowodowane utratą chrząstki stawowej, która ulega ścieraniu i powoduje odsłonięcie powierzchni stawowych, efektem są narośla kostne, ból, sztywność i ograniczenie ruchomości kolana, do ich tworzenia przyczyniają się: wiek i naturalny proces starzenia się narządu ruchu, zwiększona masa ciała oraz przeciążenia;
  • torbiel podkolanowa Bakera jest miękką przestrzenią wypełnioną płynem, która lokuje się w dole podkolanowym, stawu kolanowego, powstaje z powodu nadmiernej produkcji płynu stawowego na skutek uszkodzeń torebki stawowej, przeciążeń i urazów stawu kolanowego,
  • uszkodzenie więzadła krzyżowego przedniego – najczęściej dochodzi do niego na skutek masywnego urazu skrętnego kolana. Część pacjentów odczuwa pęknięcie czegoś w jego wnętrzu. Staw po urazie boli, zazwyczaj jest w nim wysięk. Może wystąpić "uciekanie" kolana,
  • uszkodzenie łąkotek – w przypadku uszkodzenia łąkotki przyśrodkowej ból pojawia się po wewnętrznej stronie kolana przy kucaniu i chodzeniu.

Dobra diagnoza to podstawa

Podstawowym jest RTG stawu kolanowego. Jego uzupełnienie stanowi USG, które m.in. pozwala na tak zwane testy dynamiczne, czyli ocenę wydolności np. więzadeł. Czasami jednak konieczne jest poszerzenie badań diagnostycznych o rezonans magnetyczny i tomografię komputerową. Pierwsze badanie doskonale obrazuje chrząstkę, strukturę kości i więzadeł. Drugie wyraźnie uwidacznia złamania, także kompresyjne (wgniecenia powierzchni stawowych), które nie zawsze są widoczne na zdjęciu RTG.
Najlepsze rezultaty i najbardziej trafna diagnostyka ma miejsce tuż po urazie, gdyż nie występuje jeszcze wówczas obrzęk, a i ból w kolanie jest najmniejszy. Prawidłowa i szybka diagnoza umożliwia jak najszybsze ustabilizowanie chorej kończyny oraz jej schłodzenie poprzez zastosowanie np. krioterapii lub zimnych okładów, w celu rozluźnienia mięśni.
Im późniejsza diagnoza, tym większe prawdopodobieństwo, że uszkodzony staw będzie ulegał szybszemu zużyciu, a co za tym idzie- chory szybciej doświadczy problemów bólowych, które ograniczą jego sprawność ruchową. 

Uraz kolana – rehabilitacja i ćwiczenia

Urazy stawu kolanowego pierwszego stopnia leczy się zachowawczo. Ważna jest rehabilitacja kolana, która powinna obejmować m.in.: unikanie forsowania stawu kolanowego lub unieruchomienie go za pomocą kortezy, która ogranicza bądź uniemożliwia wykonywanie ruchów zgięcia i wyprostu, odciąża i stabilizuje chory staw. Najpowszechniejszą metodą diagnozy jest artroskopia stawu kolanowego, która także pozwala naprawić ich przyczynę i skutki urazów. W przypadku zmian degeneracyjnych stosowane są leki modyfikujące chrząstkę stawową (podawane doustnie lub za pomocą iniekcji, czyli zastrzyków w kolano, bezpośrednio do stawu). Sposobem na uszkodzenie stawu będzie także stosowanie zimnych okładów (jeśli pojawiła się opuchlizna i zwiększona ciepłota chorej okolicy). W leczeniu urazu stawu kolanowego wdraża się niekiedy kurację farmakologiczną. Pacjentowi zaleca się przyjmowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych. Błahe urazy często ulegają samowyleczeniu. Leczeniem skomplikowanych urazów kolan zajmuje się chirurgia i niestety gojenie po zabiegach trwa wiele tygodni, ale połączone z rehabilitacją przynosi dobre efekty i pozwala odzyskać sprawność sprzed urazu.

Źródło:
Urazy i uszkodzenia w sporcie, S. Tayara i A. Dziak, Kraków 2000r
Zapobieganie urazom w sporcie, Z. Lewandowski, Z. Świerczyński; Warszawa 1970r

Ostatnie publikacje