Zakazane badania w ciąży

Niektórych badań diagnostycznych nie można robić w ciąży, ze względu na ich udowodnioną szkodliwość dla dziecka. Decydujemy się na nie tylko w stanach wyższej konieczności, gdy są niezbędne dla ratowania zdrowia i życia matki. To przede wszystkim wszelkie badania z użyciem promieniowania. Prześwietlenia rentgenowskie oraz tomografię komputerową można w ciąży zrobić w ostateczności. W razie absolutnej konieczności brzuch matki musi być starannie osłonięty specjalnym fartuchem, chroniącym przed promieniowaniem. W czasie ciąży nie wykonuje się też badań z użyciem środków kontrastujących lub izotopów promieniotwórczych. Rezonans magnetyczny nie jest również zalecany ze względu na małą ilość danych, dotyczących jego wpływu na ciążę, choć nie udowodniono też jego poważnej szkodliwości.

Jednym z takich niebezpiecznych badań dla kobiet w ciąży jest popularne badanie rentgenowskie. RTG jest rodzajem promieniowania elektromagnetycznego, przypominające promieniowanie z kuchenki mikrofalowej, które oddziałuje na organizm ludzki. Wpływ badania w czasie ciąży na rozwój płodowy jest zależny od stopnia napromieniowania oraz częstotliwości tych działań diagnostycznych – lekarze jednak starają się nie kierować ciężarnych na prześwietlenia RTG. Najbardziej brzemienne w skutkach może być przeprowadzenie RTG w okresie od 3 do 8 tygodnia ciąży. To wtedy odbywa się kluczowy etap rozwoju narządów u dziecka. Wykonanie rentgena może skutkować poważnymi wadami wrodzonymi - nawet do tego stopnia, że istnieje ryzyko śmierci dziecka w łonie matki.

Inny potencjalny skutek to niedorozwój umysłowy dziecka. To dlatego, że układ nerwowy jest najbardziej narażony na niszczące działanie promieni rentgenowskich. Poza tym u dziecka może rozwinąć się nowotwór - i to z opóźnieniem, podwyższone ryzyko utrzymuje się nawet do 20. roku życia. Takie badanie może mieć wpływ na uszkodzenie centralnego układu nerwowego w okresie prenatalnym, zwiększa ryzyko zachorowania dziecka na raka albo wystąpienie białaczki, może nawet skutkować poronieniem. Oczywiście są sytuacje, kiedy badanie RTG jest niezbędne w procesie diagnostyki schorzeń przyszłej mamy. Współczesna technika pozwala na skupienie jak najmniejszej ilości promieniowana na konkretnym obszarze, jednak mimo wszystko bada się jedynie górną część ciała (najczęściej okolice głowy i żuchwy, np. ząb, ewentualnie szyja lub kończyny górne). Zdecydowanie unika się badań okolic jamy brzusznej, czyli RTG brzucha, miednicy, nerek czy pleców. Dlatego przed każdym badaniem należy poinformować lekarza o swoim stanie. Możliwe, że uda się zamienić RTG na bezinwazyjne badania USG bądź badanie RMI.

Podobnie jak badanie RTG, niewskazane dla kobiet w ciąży jest szczepienie się na takie choroby, jak: gruźlica, odra, świnka, błonica, ospa, WZW-A, grypa czy różyczka, czyli choroby, przeciwko którym szczepionki są budowane na bazie żywych bakterii i wirusów. Nawet kobieta, która znosi szczepienia bez większych problemów, podczas ciąży może napotkać niepożądane skutki uboczne lub uczulenia. Należy pamiętać, że dziecko, zwłaszcza w pierwszym trymestrze, odbiera od matki najwięcej substancji odżywczych i rozwija najważniejsze czynności życiowe. Podawanie szczepionek w tym okresie możne znacznie zakłócić rozwój dziecka, a nawet spowodować pojawienie się wad wrodzonych lub poważne osłabienie płodu i poronienie. Oczywiście są sytuacje, kiedy szczepionka może zostać przez lekarza zalecona przyszłej mamie, na przykład w przypadku ryzyka pojawienia się tężca w razie zabrudzenia rany, koniecznego wyjazdu na tereny zagrożone występowaniem chorób tropikalnych (jak cholera lub żółta febra), przeciwko wściekliźnie w przypadku zakażenia lub jeśli w otoczeniu ciężarnej szybko rozprzestrzenia się wirus grypy sezonowej.

Częstym dylematem jest kwestia leczenia stomatologicznego kobiet w ciąży. Należy pamiętać ze nieleczone choroby zębów oraz przyzębia mogą doprowadzać do infekcji wewnątrzmacicznej lub nawet porodu przedwczesnego. Także nie należy bagatelizować problemów zdrowotnych w obrębie jamy ustnej u przyszłej mamy. Przede wszystkim trzeba pamiętać o ograniczeniach w zakresie stosowania leków przeciwbólowych – te wolno przyjmować wyłącznie za zgodą lekarza. Zabiegi, które mogą poczekać, lepiej odłożyć, realizując jedynie te, które są niezbędne, jak na przykład zabezpieczenie zęba po wypadnięciu plomby. Na szczęście przemysł medyczny przygotował środki, które nie oddziaływają na macicę i nie powodują jej zbędnych skurczy. Trzeba pamiętać, że podczas ciąży zmienia się gospodarka hormonalna i ona też wpływa na czasowe zmiany stanu uzębienia przyszłej mamy. Nie należy zatem przykładać do tego zbyt dużej uwagi. Najlepiej udać się na przegląd do dentysty i ustalić, które czynności są niezbędne do wykonania, a z którymi stomatologicznymi zabiegami i badaniami w ciąży należy poczekać.