Profilaktyka znamion na skórze - dla kogo?

Znamiona barwnikowe występują u każdego człowieka, przeciętnie mamy ich ponad dwadzieścia sztuk na rozproszonych na całym ciele. Występują pojedynczo lub w grupach. Pojawiają się praktycznie na każdej części skóry oraz na błonach śluzowych. Same w sobie nie są groźne, więc nie należy się ich obawiać. Mogą jednak stanowić punkt wyjścia do nowotworu złośliwego – czerniaka – który jest bardzo trudny do wyleczenia. W jego przypadku czas wykrycia i trafna diagnoza są kluczowe.

Jeśli chcemy ograniczyć ryzyko wystąpienia zmian barwnikowych, powinniśmy ograniczyć opalanie. I nie chodzi tylko o nadmierną ekspozycję ciała na promienie słoneczne, ale stosowanie kremów z filtrem praktycznie w każdej sytuacji. Nie kończąca się moda na opalone ciało, to niestety jedna z głównych przyczyn wzrostu zachorowalności na nowotwory. Chronić powinniśmy przede wszystkim dzieci, które nie powinny opalać się wcale.

Skóra powinna unikać również podrażnień mechanicznych, a każda zmiana i stare znamiona powinny być oglądane przez pacjentów. Należy regularnie sprawdzać czy się nie powiększają, a także nie zmieniają wyglądu i kształtu, koloru, powierzchni. Trzeba też sprawdzać czy w obrębie już istniejących zmian, albo w ich bezpośrednim sąsiedztwie, nie powstają kolejne. Jeśli tylko zaobserwujemy coś niepokojącego, warto skonsultować się ze specjalistą dermatologiem.

Jeśli zauważymy jeden z poniższych objawów:

• znamię jest niesymetryczne lub ma nierówne i nieregularne granice,
• znamię ma kolor ciemny lub posiada kilka kolorów,
• znamię ma ponad 6 mm średnicy i w ostatnim czasie urosło,
• pojawiło się nowe znamię, którego jeszcze niedawno nie było,
• znamię nagle zmieniło wygląd, strukturę lub rozmiar,
• znamię powoduje swędzenie lub pokrwawia,

wówczas traktujemy taką zmianę  jako podejrzaną. Należy wtedy udać się do lekarza z doświadczeniem w leczeniu zmian skórnych celem zdiagnozowania oraz określenia dalszego postępowania.

Kiedyś szczyt zachorowań na czerniaka przypadał na czwartą lub piątą dekadę życia, dziś zmiany nowotworowe pojawiają się u coraz młodszych pacjentów, nawet dwudziestoletnich. Ale osoby po 40. roku życia powinny rutynowo kontrolować stan swojej skóry. Na ryzyko zachorowania są narażeni szczególnie ci, u których wcześniej w rodzinie wykryto czerniaka skóry, osoby z jasną karnacją, które nie zabezpieczają skóry przed słońcem, osoby, które mają liczne znamiona barwnikowe, a także wykonujący niektóre zawody, np. drogowcy, rybacy, rolnicy oraz osoby, które często korzystają z solarium.