Wywoływanie porodu przy nadciśnieniu

Nadciśnienie ciążowe jest zazwyczaj pierwszą oznaką choroby. Wzrost ciśnienia powyżej 140/90 mm Hg należy uznać za objaw patologiczny. Powikłanie to, przebiegające nawet w łagodnej postaci, jest niebezpieczne zarówno dla kobiety ciężarnej, jak i rozwijającego się płodu, który może wykazywać cechy tzw. zahamowania wewnątrzmacicznego rozwoju oznacza to, że rośnie znacznie wolniej i nieproporcjonalnie w czasie trwania ciąży. Nadciśnienie ciążowe diagnozuje się u około 6% kobiet w ciąży. Niestety stan ten może prowadzić do przewlekłego nadciśnienia w dalszych latach życia. Ciężarne ze zdiagnozowanymi czynnikami ryzyka lub średniego ryzyka wystąpienia nadciśnienia ciążowego powinny być pod ścisłym nadzorem lekarza. Wdrażane jest u nich leczenie kwasem acetylosalicylowym, który zmniejsza nawet dwukrotnie częstość występowania stanu przedrzucawkowego oraz IUGR9-11.

Istnieją dwa główne rodzaje nadciśnienia w ciąży:

• nadciśnienie o charakterze przewlekłym - pojawia się jeszcze przed zajściem w ciążę,
• nadciśnienie ciążowe - pojawia się w trakcie ciąży i ustępuje po urodzeniu dziecka.

• stanem przedrzucawkowym - jest to gwałtowny wzrost ciśnienia krwi, któremu towarzyszy białkomocz oraz obrzęki na całym ciele. Może on być wywołany niedokrwieniem macicy, nadwrażliwością ośrodkowego układu nerwowego, wadami genetycznymi, nadmiernym rozciąganiem macicy, zaburzonym przepływem krwi przez łożysko, uszkodzeniem nabłonków oraz hiperwolemią. U kobiet ze stanem przedrzucawkowym pojawiają się problemy z widzeniem, wymioty oraz bóle głowy i nadwrażliwość na światło. Oprócz tego obserwuje się  wzrost oporu naczyń obwodowych, ponadto objętość krwi krążącej oraz objętość wyrzutowa serca są znamiennie mniejsze. 
• rzucawką - czyli drgawkami toniczno-kloniczne, spowodowane uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego. Występują one u kobiet, które wcześniej miały objawy stanu przedrzucawkowego (głównie białkomocz, nadciśnienie i obrzęki). Obecność wysokiego ciśnienia krwi u ciężarnej jest nie tylko zagrożeniem dla życia dziecka, ale również matki. W skrajnych przypadkach dochodzi do niedotlenienia mózgu.  Napady rzucawki mogą mieć tendencję do nawrotów, przy czym stan taki znacznie pogarsza
  rokowanie. 
• stanem przedrzucawkowym z towarzyszącym przewlekłym nadciśnieniem.

W sytuacji kiedy kobieta ma nadciśnienie często pojawia się konieczność przedwczesnego ukończenia ciąży drogą cięcia cesarskiego, aby zapobiec śmiertelnym zagrożeniom:

• zaburzeniom krzepnięcia,
• wylewom do ośrodkowego układu nerwowego,
• niewydolności wielonarządowej,
• śmierci dziecka na skutek przedwczesnego odklejenia łożyska.

Nie zawsze matka i dziecko są gotowi na przedwczesne ukończenie ciąży, niekiedy płód jest zagrożony skrajnym wcześniactwem, jednak walka o życie wymaga właściwej diagnostyki i właściwych działań. Często odpowiednia diagnostyka i stała kontrola szpitalna daje możliwość zoptymalizowania warunków dla ukończenia ciąży – wybrania odpowiedniego momentu dla matki i dziecka.

Przy podjęciu decyzji o porodzie z nadciśnieniem drogami natury istotne jest rozpatrzenie wszystkich aspektów zapewnienia bezpieczeństwa matce i dziecku. Stały nadzór nad rodzącą, kontrola parametrów dająca obraz wszelkich zmian, zapewnienie spokoju i intymności dają przesłanki do bezpiecznego zakończenia ciąży, w niektórych przypadkach znieczulenie do porodu daje okresowe obniżenie parametrów ciśnienia do wartości bezpiecznych dla mamy i jej dziecka. Jednak pojawienie się jakichkolwiek zagrożeń przy wywiadzie obciążonym nadciśnieniem zawsze będzie skłaniało położników do podjęcia decyzji o zakończeniu porodu drogą cięcia cesarskiego.

W sytuacji gdy kobieta ciężarna choruje na nadciśnienie pierwotne – jeszcze sprzed ciąży – rokowania są dużo lepsze i nie niosą za sobą tak ciężkich powikłań jak w nadciśnieniu indukowanym ciążą. W czasie pierwszej wizyty u lekarza położnika należy zgłosić wszystkie obecne choroby, tak aby lekarz mógł ustalić bezpieczne dla matki i dziecka leczenie i zaplanować właściwą opiekę celem zniwelowania powikłań.  Nadciśnienie sprzed ciąży może skutkować ograniczeniem wzrostu wewnątrzmacicznego, co również w niektórych sytuacjach może prowadzić do podjęcia decyzji o przedterminowym ukończeniu ciąży.

U części pacjentek z nadciśnieniem pierwotnym może wystąpić zagrożenie stanem przedrzucawkowym. Aby unikać dalszych powikłań konieczna jest stała, rzetelna kontrola lekarska, systematyczne badania laboratoryjne i diagnostyczne, stałe monitorowanie ciśnienia krwi, tryb życia sprzyjający odpoczynkowi i unikaniu stresów oraz odpowiednia dieta ograniczająca spożycie soli i zawierająca niezbędne witaminy i mikroelementy, niskotłuszczowe produkty mleczne, owoce i warzywa. Poród drogami natury w przypadku ustabilizowanego nadciśnienia pierwotnego jest jak najbardziej pożądany, jednak zawsze należy liczyć się z możliwością zmiany sytuacji i zaistnieniem konieczności wykonania cięcia cesarskiego.