Dysfagia – co to takiego? Jakie są jej przyczyny?
Publikacja: 04 lipiec 2025
Dysfagia, czyli zaburzenie połykania, to dolegliwość, która może znacząco obniżyć komfort życia i prowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych. Choć często kojarzona jest z osobami starszymi lub pacjentami neurologicznymi, może występować w różnych grupach wiekowych i wynikać z wielu przyczyn – od przejściowych problemów po poważne choroby. Jakie objawy mogą świadczyć o dysfagii? Kiedy warto udać się do lekarza? Co może być przyczyną trudności w połykaniu?
Czym jest dysfagia i jakie daje objawy?
Dysfagia to zaburzenie procesu połykania, które może dotyczyć zarówno trudności w rozpoczęciu połykania (dysfagia ustno-gardłowa), jak i przesuwania pokarmu przez przełyk do żołądka (dysfagia przełykowa). Choć może wydawać się niegroźna, w rzeczywistości często prowadzi do niedożywienia, odwodnienia, a nawet zachłystowego zapalenia płuc, zwłaszcza u osób z osłabionym odruchem kaszlowym.
Do najczęstszych objawów dysfagii należą:
Warto podkreślić, że dysfagia może rozwijać się stopniowo lub pojawić się nagle. Niezależnie od tempa występowania objawów, zawsze powinna być traktowana poważnie.
Do najczęstszych objawów dysfagii należą:
- uczucie zatrzymywania się pokarmu w gardle lub przełyku;
- ból przy połykaniu (odynofagia);
- potrzeba częstszego przełykania tej samej porcji jedzenia;
- krztuszenie się podczas jedzenia lub picia;
- cofanie się pokarmu do jamy ustnej lub nosa;
- chudnięcie i brak apetytu;
- zmiana głosu po jedzeniu (jest to tak zwany objaw „mokrego głosu”);
- przewlekły kaszel, zwłaszcza po posiłkach.
Warto podkreślić, że dysfagia może rozwijać się stopniowo lub pojawić się nagle. Niezależnie od tempa występowania objawów, zawsze powinna być traktowana poważnie.
Możliwe przyczyny dysfagii – schorzenia i dolegliwości
Dysfagia nie jest chorobą samą w sobie, lecz objawem, który może towarzyszyć różnym jednostkom chorobowym. Do najczęstszych przyczyn należą:
Dysfagia to złożony problem, który wymaga dokładnej diagnostyki. W zależności od podejrzewanej przyczyny lekarz może zlecić badania endoskopowe, RTG przełyku z kontrastem, manometrię czy badania neurologiczne. Im szybciej rozpoznana zostanie przyczyna, tym większe szanse na skuteczne leczenie i poprawę jakości życia chorego.
Artykuł sponsorowany
- choroby neurologiczne. Uszkodzenie struktur mózgu i nerwów odpowiedzialnych za kontrolę połykania może prowadzić do dysfagii. Dotyczy to między innymi pacjentów po udarze mózgu, z chorobą Parkinsona, stwardnieniem rozsianym (SM), stwardnieniem zanikowym bocznym (SLA) czy chorobą Alzheimera;
- nowotwory gardła i przełyku. Guzy nowotworowe mogą mechanicznie utrudniać przemieszczanie się pokarmu, a także wpływać na odruchy związane z połykaniem. Często pojawia się także ból i krwawienie. Wczesne wykrycie zmian nowotworowych jest kluczowe dla skutecznego leczenia;
- choroby zapalne i autoimmunologiczne. Dysfagia może towarzyszyć chorobom takim jak twardzina układowa, miastenia, zapalenie skórno-mięśniowe czy toczeń rumieniowaty układowy. Procesy zapalne i zwłóknienia prowadzą do sztywności przełyku i zaburzeń motoryki;
- przełyk Barretta. To powikłanie przewlekłej choroby refluksowej przełyku (GERD), w którym dochodzi do metaplazji nabłonka przełyku. U niektórych pacjentów może to skutkować zwężeniem przełyku i uczuciem zalegania pokarmu. Przełyk Barretta uznawany jest również za stan przednowotworowy, dlatego jego wczesne rozpoznanie ma duże znaczenie w postępowaniu terapeutycznym;
- achalazja przełyku. Jest to rzadka choroba polegająca na zaburzeniu relaksacji dolnego zwieracza przełyku oraz braku perystaltyki. Prowadzi do trudności w przesuwaniu pokarmu do żołądka i może powodować ból, cofanie się treści pokarmowej oraz spadek masy ciała;
- zaburzenia mechaniczne. Zwężenia przełyku (na przykład po oparzeniach chemicznych, po radioterapii lub w wyniku bliznowaceń), obecność ciał obcych czy przepuklina rozworu przełykowego mogą utrudniać prawidłowy przepływ pokarmu;
- problemy psychiczne i lękowe. W niektórych przypadkach dysfagia może mieć podłoże psychogenne – pacjenci zgłaszają uczucie „guli w gardle”, mimo braku uchwytnych przyczyn somatycznych.
Dysfagia to złożony problem, który wymaga dokładnej diagnostyki. W zależności od podejrzewanej przyczyny lekarz może zlecić badania endoskopowe, RTG przełyku z kontrastem, manometrię czy badania neurologiczne. Im szybciej rozpoznana zostanie przyczyna, tym większe szanse na skuteczne leczenie i poprawę jakości życia chorego.
Artykuł sponsorowany
Źródło:
1. Kotynia, E. Małecka-Wojciesko, Dysfagia i odynofagia [w:] Interna – Mały Podręcznik Medycyny Praktycznej online, weryfikacja hasła: 15.07.2024
2. M. Wiercińska, lek. P. Kudłacz, Dysfagia (zaburzenia połykania) – objawy, przyczyny i leczenie [w:] Medycyna Praktyczna, 30.11.2021
3. Dzierżanowski, G. Rydzewska, Zaburzenia połykania u chorych objętych opieką paliatywną [w:] Medycyna Paliatywna 1/2017 vol. 9
4. Litwin, Dysfagia neurogenna [w:] Neurologia po Dyplomie 04/2013
5. Dr hab. n. med. B. Wiskirska-Woźnica, Dysfagia u osób w podeszłym wieku [w:] Medycyna po Dyplomie 04/2020
6. Budrewicz, K. Słotwiński, N. Madetko, M. Koszewicz, Zaburzenia połykania w chorobach układu nerwowego – diagnostyka i leczenie [w:] Varia Medica 2018, tom 2, nr 2
7. Madetko, S. Budrewicz, M. Koszewicz, K. Słotwiński, Dysfagia ustno-gardłowa w zaburzeniach ruchowych [w:] Polski Przegląd Neurologiczny, 2018, tom 14, nr 2
1. Kotynia, E. Małecka-Wojciesko, Dysfagia i odynofagia [w:] Interna – Mały Podręcznik Medycyny Praktycznej online, weryfikacja hasła: 15.07.2024
2. M. Wiercińska, lek. P. Kudłacz, Dysfagia (zaburzenia połykania) – objawy, przyczyny i leczenie [w:] Medycyna Praktyczna, 30.11.2021
3. Dzierżanowski, G. Rydzewska, Zaburzenia połykania u chorych objętych opieką paliatywną [w:] Medycyna Paliatywna 1/2017 vol. 9
4. Litwin, Dysfagia neurogenna [w:] Neurologia po Dyplomie 04/2013
5. Dr hab. n. med. B. Wiskirska-Woźnica, Dysfagia u osób w podeszłym wieku [w:] Medycyna po Dyplomie 04/2020
6. Budrewicz, K. Słotwiński, N. Madetko, M. Koszewicz, Zaburzenia połykania w chorobach układu nerwowego – diagnostyka i leczenie [w:] Varia Medica 2018, tom 2, nr 2
7. Madetko, S. Budrewicz, M. Koszewicz, K. Słotwiński, Dysfagia ustno-gardłowa w zaburzeniach ruchowych [w:] Polski Przegląd Neurologiczny, 2018, tom 14, nr 2
Ostatnie publikacje
Czy scaling i piaskowanie zębów są skuteczne?
11/06/2025
Czy wiesz, że osadzanie się kamienia w jamie ustnej sprzyja namnażaniu się bakterii, co w efekcie prowadzi do różnego typu powikłań? Aby nie dopuścić do takiej sytuacji warto stosować scaling regularnie. Dowiedz się więcej na ten temat.
Zakrzepica żył głębokich
10/06/2025
Zakrzepica żył głębokich w 50% przypadków przebiega bezobjawowo i może doprowadzić do śmierci w ciągu kilku sekund, dlatego lekarze nazywają ją „cichym zabójcą”. Najgroźniejszym jej powikłaniem jest zator tętnicy płucnej. W Polsce liczba zgonów, spowodowanych żylną chorobą zakrzepowo-zatorową wynosi 35-40 tys!
Dogoterapia
27/05/2025
W dzisiejszych czasach mamy do czynienia z różnymi formami rehabilitacji dzieci i dorosłych, jednak czasami sama rehabilitacja nie zawsze okazuje się skuteczna, dlatego możemy skorzystać z form wspomagających proces rehabilitacji. Jedną z takich form jest dogoterapia - terapia z udziałem psa.
Psychoterapia – klucz do lepszego życia. Dlaczego warto skorzystać z pomocy psychoterapeuty?
02/04/2025
Problemy emocjonalne, stres, lęki czy depresja to kwestie, które dotykają wielu ludzi, a świadomość o ich powszechności i znaczeniu nieustannie rośnie. Nie należy wstydzić się swoich trudności, a wręcz przeciwnie – warto szukać wsparcia u specjalistów. Przekonaj się, co możesz zyskać, dzięki profesjonalnej psychoterapii.
Zespół cieśni nadgarstka
31/03/2025
Odczuwasz ból w okolicy nadgarstka? A może towarzyszy mu mrowienie lub osłabienie w dłoniach? Jeśli tak, koniecznie zapoznaj się z naszym artykułem... Być może zespół cieśnie nadgarstka to problem, który dotyczy również Ciebie.