Medycyna ogólna

Tężyczka - nieznana choroba XXI wieku

Publikacja: 30 grudzień 2020 Ostatnia aktualizacja: 14 styczeń 2021

Czym jest tężyczka? Jak często występuje?

Tężyczka to zespół niespecyficznych objawów, który występuje w dwóch postaciach. Wyróżniamy tzw. tężyczkę jawną, która jest skutkiem obniżonego poziomu wapnia we krwi, co może wystąpić w przebiegu niedoczynności przytarczyc np. po ich uszkodzeniu przy operacji okolic szyi czy radioterapii tarczycy, w alkoholizmie, chorobie nowotworowej, przy nieodpowiedniej podaży wapnia w diecie czy znacznym niedoborze witaminy D. Występuje ona u około 40% pacjentów z pooperacyjną niedoczynnością przytarczyc, oraz u 75% pacjentów z idiopatyczną niedoczynnością przytarczyc tzn. taką, której przyczyny nie da się ustalić.
Drugą postacią tężyczki jest tzw. tężyczka utajona, której objawy nie są typowe i mogą wystąpić pomimo prawidłowego poziomu wapnia we krwi. Prawdopodobną przyczyną występowania objawów w tej postaci choroby są zaburzenia elektrolitowe np. niedobory magnezu i potasu. Występowaniu objawów tężyczki utajonej sprzyja również przewlekły stres i lęk - emocje, które mogą powodować nieświadomą zmianę sposobu oddychania, co prowadzi do podwyższenia pH w organizmie i w efekcie skutkuje występowaniem opisanych poniżej symptomów. Ta postać choroby dotyczy przede wszystkim młodych, aktywnych zawodowo ludzi, niezależnie od płci.

Objawy ataku tężyczki jawnej:

  • uczucie mrowienia, głównie w opuszkach palców rąk i wokół ust
  • bolesne skurcze mięśniowe, rozpoczynające się od rąk, przechodzące na przedramiona, ramiona, twarz (skurcz powiek, mięśni wokół ust), klatkę piersiową oraz nogi
  • światłowstręt
  • podwójne widzenie
  • skurcz mięśni krtani i oskrzeli
  • ból w klatce piersiowej
  • kołatanie serca
  • migrena
  • utrata przytomności z towarzyszącymi drgawkami
  • pomiędzy atakami mogą występować zaburzenia pamięci, koncentracji i ogólne osłabienie

W tężyczce utajonej nie pojawiają się charakterystyczne ataki, a podane powyżej objawy mogą występować przewlekle, w mniejszym nasileniu. Ta postać choroby jest często rozpoznawana u osób zgłaszających wiele niespecyficznych objawów, również takich jak bóle brzucha, wzdęcia czy wzmożone napięcie nerwowe. W badaniu klinicznym lekarz może stwierdzić specyficzne oznaki choroby:

  • objaw Chwostka (gwałtowne skurcze mięśni mimicznych twarzy po uderzeniu młoteczkiem neurologicznym w okolicę policzka, ok 2 cm od płatka ucha)
  • objaw Trousseau (przykurcz palców dłoni po wygenerowaniu niedokrwienia np. podczas pomiaru ciśnienia tętniczego krwi)

W przypadku wystąpienia ataku tężyczki ze skurczem mięśni krtani należy niezwłocznie udać się do szpitala – jest to stan zagrożenia życia!

Co powinienem zrobić, jeśli występują u mnie takie objawy?

Jeśli pacjent podejrzewa u siebie tężyczkę, powinien skonsultować się z lekarzem POZ, który na podstawie wywiadu i badań laboratoryjnych może postawić wstępną diagnozę, a następnie skierować pacjenta do neurologa. Najczulszym testem wykazującym obecność tężyczki jest badanie elektromiograficzne (EMG) tzw. próba tężyczkowa.

Na czym polega leczenie?

Leczenie tego schorzenia polega na suplementacji pierwiastków, których niedobory zostaną wykazane w badaniach laboratoryjnych oraz witaminy D. W niektórych przypadkach tężyczki utajonej pozytywne efekty daje również psychoterapia.

Źródło:
dr n. med. Magdalena Góralska, dr n. med. Michał Popow, prof. dr hab. n. med. Tomasz Bednarczuk
Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Endokrynologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
https://www.mp.pl/pacjent/endokrynologia/choroby/168868,tezyczka

Ostatnie publikacje