Dieta

Witamina A – charakterystyka, funkcje oraz występowanie

Publikacja: 24 październik 2020

Czym jest witamina A?

Witamina A nazywana jest także retinolem, beta-karotenem, prowitaminą A oraz akseroftolem. Należy ona do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Pełni wiele funkcji w organizmie.

Zapotrzebowanie na witaminę A

Zalecana ilość tej witaminy dla osób dorosłych to 1000 mcg na dobę, w przypadku dzieci jest to 400–700 mcg na dobę.
Osoby, które pracują przy komputerze, potrzebują większej ilości witaminy A.

Rola witaminy A

Witamina A odgrywa ważną rolę w procesie syntezy hormonów steroidowych,  podziałów komórkowych, prawidłowego stanu nabłonków. Metabolit retinal jest składnikiem czerwieni wzrokowej. Charakterystycznym objawem niedoboru witaminy A jest ślepota zmierzchowa, zwana kurzą ślepotą (hemeralopia), wywołana niedoborem rodopsyny. Dłużej trwająca hipowitaminoza A może prowadzić do kseroftalmii (wysychanie rogówki i spojówki) i keratomolacji (zmętnienie i rozmiękczanie rogówki).Nadmierne łuszczenie się nabłonków może przyczyniać się do tworzenia kamieni w drogach moczowych i żółciowych, zatykania przewodów gruczołowych (m.in. gruczołu łzowego).Obserwuje się zaburzenia w funkcjonowaniu wszystkich nabłonków (różnicowanie, wzrost) oraz nadmierne rogowacenie naskórka.
Witamina A wpływa na rozwój embrionalny  i płodność. Pobudza szpik  kostny do produkcji czerwonych krwinek, przyspiesza gojenie się ran, wzmaga odporność komórkową i humoralną, działa antagonistycznie do tyroksyny.

Niedobór witaminy A

Do objawów wskazujących na niedobór witaminy A można zaliczyć:
•    suchość skóry,
•    zespół suchego oka,
•    nadmierne rogowacenie skóry i nabłonków,
•    kruche i łamliwe paznokcie, które wolno rosną,
•    kruche, łamliwe i suche włosy,
•    szorstka skóra,
•    brak apetytu,
•    zwiększona podatność na infekcje,
•    zahamowanie wzrostu,
•    pogorszenie widzenia tzw. „kurza ślepota”.

Nadmiar (hiperwitaminoza) witaminy A

Do objawów wskazujących na niedobór witaminy A można zaliczyć:
•    nadpobudliwość i drażliwość,
•    nudności, wymioty,
•    bóle głowy,
•    bóle stawów i mięśni,
•    powiększenie wątroby i zaburzenia jej funkcji,
•    żółtawe zmiany skórne,
•    mniejsza zawartość wapnia w kościach,
•    wady wrodzone u dzieci matek, które w czasie ciąży doświadczyły hiperwitaminozy.

Występowanie

Źródłem witaminy A jest marchew, bataty, czerwona papryka, suszone morele. Nie brakuje jej również w mleku, śmietanie, maśle, tuszy z kurczaka, wątróbce drobiowej, żółtkach jaj, zielonych warzywach i makreli.
Źródło:

Źródło:

Bojarowicz, H., & Płowiec, A. (2010). Wpływ witaminy A na kondycję skóry. Probl. Hig. Epidemiol, 91(3), 352-356.

Ostatnie publikacje