Medycyna ogólna

Wirus HPV - dlaczego tak ważna jest profilaktyka?

Publikacja: 08 kwiecień 2018
Wirus brodawczaka ludzkiego występuje w wielu odmianach. Obecnie znanych jest ponad 100 rodzajów wirusa. Do zakażenia dochodzi najczęściej podczas stosunku seksualnego (dotyczy to 40 znanych typów wirusa HPV), jednak istnieje także ryzyko przeniesienia wirusa przez takie przedmioty jak ręcznik czy ubranie, głównie bielizna. Statystycznie, najwięcej zdiagnozowanych przypadków HPV występuje w grupie osób pomiędzy 15 a 25 rokiem życia. Stanowi on równie duże zagrożenie dla kobiet, jak i dla mężczyzn.
Istnieje ponad 100 różnych odmian HPV. Wśród nich wyróżnia się typy niskiego oraz wysokiego ryzyka, przy czym te drugie mają charakter onkogenny (rakotwórczy). Do grupy niskiego ryzyka zaliczane są HPV1 i HPV2. Wywołują one kurzajki oraz brodawki rąk i stóp. W tym gronie znajdują się również wybrane typy HPV przenoszone drogą płciową, a są nimi m.in. HPV 6, 11, 42, 43, 44. Zakażenie tą odmianą może wywołać u chorego łagodne zmiany np. kłykciny kończyste, zwane inaczej brodawkami płciowymi. Obecność wirusa HPV wysokiego ryzyka jest główną przyczyną raka szyjki macicy, ale też innych nowotworów układu moczowo-płciowego, m.in.:
  • raka odbytu,
  • penisa,
  • pochwy.
Do innych chorób spowodowanych zakażeniem zalicza się również raka jamy ustnej, krtani oraz gardła, za które odpowiedzialne są w tym przypadku najczęściej HPV 21, 22 oraz 23.

Czy da się uchronić przed zarażeniem wirusem HPV?

Nie da się całkowicie zabezpieczyć przed wirusem HPV. Można jednak w znacznym stopniu ograniczyć ryzyko infekcji, poprzez stosowanie prezerwatyw i ograniczenie liczby partnerów seksualnych (współżycie wyłącznie z zaufanym partnerem). Niezwykle ważna jest również odpowiednia profilaktyka, a więc regularne wizyty u ginekologa oraz badania cytologiczne. Infekcja wirusowa bardzo często ustępuje samoistnie, a jest to wynikiem działalności układu odpornościowego. Wielu pacjentów ze względu na brak wyraźnych objawów nie jest nawet świadomych zarażenia. Niestety raz przebyta infekcja nie daje gwarancji, że nie złapiemy jej znowu. Jest to powód, dla którego tak ważna jest wspomniana wyżej profilaktyka i odpowiednie zachowania seksualne.
Cytologia jest badaniem pozwalającym na wykrycie raka szyjki macicy w początkowym stadium. Polega ono na mikroskopowej ocenie komórek pobranych specjalną szczoteczką z szyjki macicy. Dzięki niej można zdiagnozować nawet niewielkie nieprawidłowości zachodzące w szyjce macicy. Wczesne zmiany, wykryte w komórkach szyjki macicy można całkowicie wyleczyć. Badanie cytologiczne nie zapobiega zakażeniu wirusem HPV, który wywołuje raka szyjki macicy. Pomaga natomiast w identyfikacji wczesnych oznak choroby. Z bezpłatnych badań cytologicznych w ramach Populacyjnego Programu Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy mogą skorzystać kobiety w wieku 25-59, które nie miały wykonywanej cytologii w ramach NFZ w ciągu ostatnich 3 lat.
Najlepszą formą profilaktyki raka szyjki macicy jest połączenie tzw. profilaktyki czynnej, to jest zaszczepienie się przeciwko zakażeniu wirusami HPV z profilaktyką bierną czyli regularnie wykonywanymi badaniami cytologicznymi. Coraz powszechniejszą metodą profilaktyki raka szyjki macicy są powszechne szczepienia przeciw wirusowi HPV u osób które nie rozpoczęły współżycia płciowego. Szczepienia według prowadzonych badań eliminują w znacznym stopniu ryzyko zachorowania. Dotychczas 10 krajów europejskich wydało już oficjalne rekomendacje dotyczące szczepień przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego.
Doświadczenia krajów zachodnich, pokazują, że roli profilaktyki w zapobieganiu rakowi szyjki macicy nie można przecenić. Choroba ma poważne konsekwencje zdrowotne i społeczne, a jej leczenie pociąga za sobą znaczne koszty. Badania przesiewowe oraz działania profilaktyczne, obejmujące szczepienia przeciwko HPV, mogą ograniczyć ryzyko występowania raka szyjki macicy i przyczynić się do zmniejszenia następstw psychospołecznych i ekonomicznych tej choroby.
Źródło:
M. Sikorski, Zakażenia HPV – współczesne poglądy i praktyka

Ostatnie publikacje