Badania w czasie ciąży

Ciężarnym proponuje się wykonanie wielu różnych rutynowych badań przesiewowych, takich jak badania krwi w kierunku określonych chorób, badania ultrasonograficzne i punkcję owodni (amniopunkcję). Na czym polegają? Czy są konieczne?

BADANIA KRWI U ciężarnej zostaje wykonanych wiele różnych badań krwi, w tym:

Morfologia krwi: pozwala wykryć niedokrwistość. W większości przypadków wyniki będą prawidłowe, a jeśli są nieprawidłowe, konieczne będzie wykonanie dalszych badań, aby wykryć przyczynę. W przypadku niedokrwistości zwykle przepisuje się kobiecie tabletki z żelazem.

Elektroforeza: pozwoli stwierdzić, czy niedokrwistość jest wrodzona, szczególnie jeśli jest sierpowatokrwinkowa lub talasemia. Te choroby występują rzadko. Jeśli kobieta jest nosicielką, należy wykonać badania u ojca, aby sprawdzić, czy i on nie jest nosicielem. Jeśli oboje rodzice są nosicielami, istnieje duże prawdopodobieństwo, że na tę chorobę zachoruje również ich dziecko, konieczne są dalsze badania.

Grupa krwi: u około 85% kobiet występuje czynnik Rh (+) [dodatni] i rzadko występują jakieś powikłania. Kobietom pozbawionym czynnika Rh (-) [ujemny] należy wykonać dwa wstrzyknięcia surowicy anty-D w okresie przedporodowym, aby zapobiec reakcji ze strony ich krwi skierowanej przeciwko krwinkom płodu. Po urodzeniu bada się krew dziecka, aby sprawdzić, czy konieczne są dalsze wstrzyknięcia surowicy anty-D.

Badania w kierunku chorób zakaźnych przenoszonych drogą płciową

Krew ciężarnych bada się w kierunku chorób zakaźnych przenoszonych drogą płciową. Niektóre kobiety mogą być chore, nie wiedząc o tym, i może to bezpośrednio wpływać na zdrowie dziecka. Zostaną wykonane badania w kierunku:

Kiły: rzadkiej choroby przenoszonej drogą płciową, która może zostać przeniesiona na dziecko. Kobieta może chorować, nie czując się źle. Jeśli zakażenie zostanie przeniesione na dziecko, może zaburzyć jego rozwój, ale wczesne rozpoczęcie leczenia antybiotykami zapobiega wystąpieniu choroby u płodu.

HIV: wirus ludzkiego niedoboru odporności zakaża i niszczy układ immunologiczny. Może być przeniesiony z matki na dziecko w czasie ciąży, porodu lub karmienia piersią. Dokonał się szybki postęp w leczeniu HIV i AIDS. Bez odpowiedniej porady i leczenia ryzyko przeniesienia zakażenia na dziecko wynosi około 30%. Zachowując odpowiednie środki ostrożności, ryzyko to zmniejsza się do poniżej 2%.

Zapalenia wątroby typu B: wirusowa choroba, która toczy się na terenie wątroby i prowadzi do jej niewydolności. Niewielka liczba osób jest nosicielami wirusa zapalenia wątroby typu B i większość nie jest tego świadoma. Zakażenie może zostać przeniesione na drodze płciowej lub w wyniku kontaktu z zakażoną krwią lub płynami ustrojowymi. Możliwe jest przeniesienie zakażenia z matki na dziecko. Dziecko może być chronione przed zakażeniem w wyniku szczepień wykonywanych tuż po urodzeniu.

Inne badania

Różyczka i cukrzyca są dwiema chorobami, które mają duży wpływ na zdrowie nienarodzonego dziecka.

Różyczka: Większość osób jest szczepiona przeciwko tej chorobie w dzieciństwie i wytwarza się u nich odporność. Czasami poziom odporności może się zmniejszyć i należy wykonać odpowiednie szczepienie po urodzeniu. Osoby, które nie mają odporności podczas ciąży, powinny unikać kontaktu z potencjalnie zakażonymi. Przeniesienie zakażenia wirusem różyczki na nienarodzone dziecko może być powodem jego ślepoty, głuchoty i trudności w nauce.

Cukrzyca: U 2% kobiet w ciąży wystąpi cukrzyca. Jest to choroba, w której insulina nie wspomaga procesu przemiany cukru w energię, co stanowi problem zdrowotny zarówno dla matki, jak i dziecka. Zbyt dużo glukozy w organizmie matki oznacza, że dziecko może się urodzić bardzo duże. W niektórych ośrodkach regularnie bada się stężenie glukozy w moczu, w innych bada się krew.
BADANIE ULTRASONOGRAFICZNE (USG)W poszczególnych placówkach medycznych ciężarnym oferowany jest różny zakres badań ultrasonograficznych. W większości wykonuje się badanie USG w czasie pierwszej wizyty, co pomaga ustalić wiek ciąży.

Dokładniejsze badanie często wykonuje się około 20. tygodnia ciąży, aby sprawdzić, jak przebiega rozwój płodu. Jeśli położna lub lekarz mają jakieś zastrzeżenia odnośnie do stanu płodu lub matki, można wykonać kolejne badania.
PUNKCJA OWODNI (AMNIOPUNKCJA)Amniopunkcję (pobranie próbek płynu owodniowego otaczającego płód w macicy), w zależności od możliwości technicznych, można wykonać trzema sposobami. W płynie owodniowym znajdują się komórki płodu, które można zbadać, aby ocenić przebieg rozwoju dziecka. Badaniem można rozpoznać nieprawidłowości chromosomowe (np. zespół Downa).

W niektórych szpitalach proponuje się wykonanie amniopunkcji u wszystkich ciężarnych w wieku między 35. a 38. rokiem życia. Większość szpitali oferuje wykonanie uniwersalnego testu, zwykle jest to badanie krwi około 16. tygodnia ciąży. W tym badaniu ocenia się stężenia różnych białek i hormonów. Ich wykrycie ma związek z występowaniem zaburzeń chromosomowych. Te badania pozwalają na określenie ryzyka wystąpienia wrodzonych wad u ich dziecka. W 95% przypadków ryzyko jest niskie - zazwyczaj mniej niż 1 do 250.

U pozostałych 5% ryzyko może być wyższe i jest to grupa kobiet, którym można zaoferować wykonanie amniopunkcji.
REGULARNE KONTROLECzęstość kolejnych wizyt zależy od tego, czy jest to pierwsza, czy kolejna ciąża, oraz innych ważnych czynników położniczych lub medycznych. Zwykle kobieta będzie kontrolowana co cztery tygodnie, aż do ostatniego miesiąca ciąży, w którym wizyty będą częstsze.

Podczas tych wizyt będzie zmierzone ciśnienie krwi i zbadany mocz na obecność białka. Ponadto zostanie zbadany brzuch, aby klinicznie określić rozwój dziecka i usłyszeć pracę jego serca. Matka uzyska informację o rozwoju ciąży i przyszłym porodzie.