Badania laboratoryjne w cukrzycy.

Cukrzyca jest jedną z najczęściej występujących chorób cywilizacyjnych XXI wieku. Do jej głównych objawów należą nadmierne pragnienie, senność, częste oddawanie moczu oraz utrudnione gojenie się ran. W brew pozorom diagnostyka cukrzycy nie jest trudna, należy wykonać jedno  z dostępnych i niebolesnych badań laboratoryjnych. Sprawdź na czym one polegają.

Cukrzyca to grupa chorób metabolicznych charakteryzujących się podwyższonym poziomem glukozy we krwi (hiperglikemią) wynikającą z defektu wydzielania lub działania insuliny.

Najczęściej stosowane badania laboratoryjne diagnostyce cukrzycy:
Test doustnego obciążenia glukozą  badanie stosowane w diagnostyce cukrzycy, polega na podaniu pacjentowi glukozy i obserwowaniu reakcji jego organizmu na nią: wydzielenia insuliny, szybkości regulacji poziomu cukru we krwi – szybkości wchłaniania glukozy do tkanek.
Glukoza na czczo (oznaczenie glukozy w próbce pobranej 8-14 godzin po ostatnim posiłku),  najpowszechniej stosowany test, który pozwala na rozróżnienie stężenia prawidłowego, nieprawidłowego lub cukrzycy. Wynik badania oznacza:
•    stan przedcukrzycowy
o    nieprawidłowa glikemia na czczo wynosząca 100–125 mg/dl (5,6-6,9 mmol/l)
o    nieprawidłowa tolerancja glukozy w 2 godzinie testu doustnego obciążenia glukozą – glikemia 140–199 mg/dl (7,8-11 mmol/l).
•    cukrzycę, gdy:
o    stężenie glukozy zmierzone o dowolnej porze doby przekracza 200 mg/dl i występują objawy hiperglikemii
o    dwukrotnie poziom glukozy na czczo przekracza 126 mg/dl (7,0 mmol/l)
o    w 2. godzinie testu doustnego obciążenia glukozą poziom glukozy przekracza 200 mg/dl (11,1 mmol/l).
Glukoza przygodna (oznaczenie w próbce pobranej niezależnie od ostatniego posiłku): wskazuje na cukrzycę po przekroczeniu wartości decyzyjnej w przypadku współistnienia: nadmiernego pragnienia, wielomoczu, chudnięcia, osłabienia.
Test obciążenia glukozą,  ogtt - wykazuje tolerancję glukozy prawidłową, nieprawidłową lub cukrzycę.
Pomiar  insuliny:  ocena wytwarzania insuliny. Musi być interpretowany łącznie z poziomem glukozy we krwi. Zlecany dla oceny ryzyka miażdżycy, chorób niedokrwiennych serca i nadciśnienia.
Pomiar  peptydu c: stężenie peptydu c odzwierciedla ilość wytwarzanej  w organizmie insuliny, jest przydatny w diagnozowaniu i leczeniu chorych z nieprawidłowym poziomem insuliny i cukrzycą typu lada.
Stężeni ciał ketonowych w moczu: przydatne w wykrywaniu cukrzycy  i monitorowaniu leczenia (zwłaszcza cukrzycy typu 1).
Pomiar hba1c – hemoglobiny glikowanej: hba1c stanowi retrospektywny wskaźnik glikemii –  stężenie  hba1c odzwierciedla stężenie glukozy w okresie poprzedzających 3 miesięcy; stężenie hba1c określa również ryzyko rozwoju przewlekłych powikłań cukrzycy.

Należy zwrócić uwagę na stany zakłócające oznaczenie lub uniemożliwiające interpretację wyniku: hemoglobinopatie, niedokrwistość, stany po przetoczeniu koncentratu krwinek czerwonych, hipertriglicerydemię, hiperbilirubinemię, niewydolność nerek, przyjmowanie salicylanów w dużych dawkach.

W diagnostyce oraz profilaktyce cukrzycy istotne jest samodzielne oznaczanie glikemii i sprawność używanego glukometru. Wyniki uzyskiwane za pomocą glukometrów należy systematycznie kontrolować, zapisywać w specjalnym dzienniczku oraz porównywać  z wynikami metod laboratoryjnych. Czas oznaczania glikemii po posiłku zwyczajowo wynosi od 1h do 2h.