Skracająca się szyjka macicy

Szyjka macicy to narząd, który chroni płód przed czynnikami zewnętrznymi i pomaga utrzymać dziecko w łonie matki. Zwykle szyjka ulega skróceniu w momencie porodu. Jeśli do skrócenia dochodzi w trakcie trwania ciąży, na długo przed jej rozwiązaniem, nie jest dobrym objawem. Przeczytaj artykuł i dowiedz się więcej na temat skracającej się szyjki macicy.

Szyjka macicy to wąska, dolna część macicy o kształcie rurki, która rozszerza się w pochwę. Jest ona łącznikiem pochwy z macicą. Jej kształt, długość i struktura zmieniają się przez cały cykl miesiączkowy, w ciąży jednak prawidłowa szyjka macicy musi być długa i szczelnie zamknięta. Dzięki temu, blokuje ona drogę z pochwy do macicy, a płód pozostaje w bezpiecznym dla siebie miejscu.

Skracanie się szyjki macicy to etap pierwszej fazy porodu, gdy toruje ona dziecku drogę do narodzin. Staje się coraz bardziej miękka, skraca się i rozszerza, gdyż ciało przygotowuje się na poród. Na tym etapie jest to normalnym, fizjologicznym proces, a dla lekarzy wyraźnym sygnał, że poród już się rozpoczął.

Jeżeli szyjka zaczyna skracać się przedwcześnie, może zwiastować to niebezpieczeństwo. Skracanie szyjki macicy w ciąży zwiększa ryzyko, że dojdzie do poronienia, przedwczesnego pęknięcia błon lub porodu przedwczesnego. Im krótsza szyjka, tym większe ryzyko powikłań. Skracająca się szyjka staje się zbyt słaba, by utrzymać dziecko w macicy, a ciężar malucha i siła grawitacji działają tu dodatkowo na niekorzyść.

U niewielkiego odsetka kobiet szyjka macicy zaczyna skracać się już w drugim trymestrze ciąży. Dziecko staje się wtedy coraz większe i cięższe i napiera na szyjkę macicy swoim ciężarem. Przyczynami tej sytuacji mogą być:

• wrodzone wady szyjki macicy
• zaburzenia hormonalne
• uszkodzenie szyjki macicy podczas wcześniejszych porodów lub zabiegów, takich jak łyżeczkowanie, rozszerzanie szyjki
• macicy, sztuczne poronienie
• nieprawidłowa produkcja kolagenu lub elastyny – wówczas szyjka jest zbudowana przede wszystkim z włókien mięśniowych i jest mało elastyczna
• intensywny tryb życia przyszłej mamy

Nie zawsze skracaniu się szyjki macicy towarzyszą objawy. Czasem o tym fakcie ciężarna dopiero dowiaduje się podczas kontrolnego badania na wizycie u lekarza prowadzącego ciążę. Niepokojącymi objawami skracającej się szyjki macicy mogą być:

• plamienie
• krwawienie
• bolesne skurcze
• uczucie rozpierania w dole
• obfite upławy

Ponieważ te objawy występują rzadko, każda przyszła mama powinna regularnie być badana podczas ciąży. Skracającą się szyjkę można wykryć poprzez zwykłe badanie ginekologiczne. Nie ma jednego skutecznego sposobu na skracanie szyjki macicy w ciąży. Zwykle kobietom zaleca się przede wszystkim oszczędniejszy tryb życia. Przy niewielkim skróceniu szyjki ciężarna powinna unikać dźwigania i wysiłku fizycznego. Powinna spędzać dużo czasu na odpoczynku, więcej leżeć niż stać i siedzieć. Należy również powstrzymać się od współżycia. Niewskazany jest stres.

Przy znacznym skróceniu szyjki i wysokim ryzyko powikłań, lekarze czasem zalecają ciężarnym założenie specjalnego krążka pessar, który hamuje skracanie się szyjki macicy. Założenie krążka jest niemal bezbolesne, nie wymaga podawania środków znieczulających, nawet tych działających miejscowo. Czasem ciężarna może odczuwać lekki dyskomfort, ale on mija szybko. I właśnie z powodu tego, że pessar jest mniej inwazyjną metodą leczenia niewydolności szyjki macicy, zastąpił on niemal całkowicie szew szyjkowy, zakładany w znieczuleniu ogólnym. Obecność krążka jest praktycznie niewyczuwalna, a zdejmuje się go najczęściej w 38. tygodniu ciąży.