Ciąża

Nadciśnienie tętnicze w ciąży

Publikacja: 30 maj 2009
Czym jest nadciśnienie tętnicze w czasie ciąży? Co nazywamy stanem przedrzucawkowym? Czy wiesz, że nadciśnienie stwierdza się u co dziesiątej ciężarnej i jeśli nie jest leczone, może prowadzić do rzucawki - stanu groźnego zarówno dla matki, jak i dziecka.
Nadciśnienie tętnicze jest jednym z najczęstszych i najgroźniejszych problemów zdrowotnych w czasie ciąży. Ciężki stan przedrzucawkowy jest jedną z najważniejszych przyczyn zgonów matek, powoduje również zaburzenia rozwoju u dziecka i jest przyczyną porodów przedwczesnych. Wczesne rozpoznanie stanu przedrzucawkowego może uratować życie.
RODZAJE NADCIŚNIENIA W CZASIE CIĄŻY Stan przedrzucawkowy i inne choroby przebiegające z nadciśnieniem występują u co dziesiątej kobiety będącej pierwszy raz w ciąży. U większości z nich powoduje tylko niewielkie niedogodności polegające na częstszym badaniu. Istnieją trzy główne typy nadciśnienia tętniczego u ciężarnych:
  • Nadciśnienie tętnicze istniejące już przed ciążą - komplikuje przebieg prawidłowej ciąży; czasami dopiero po raz pierwszy jest rozpoznawane w czasie ciąży.
  • Nadciśnienie tętnicze wywołane ciążą - rozwija się w czasie ciąży. W moczu nie stwierdza się białka i ustępuje całkowicie w ciągu 6 tygodni po porodzie.
  • Stan przedrzucawkowy - nadciśnienie tętnicze wpływające na wiele układów organizmu; najczęściej stwierdza się białkomocz
  • Czynniki Ryzyka Kiedy wykryje się nadciśnienie tętnicze, bardzo ważne jest określenie rodzaju towarzyszących mu objawów i ich nasilenie. Często można to przeprowadzić ambulatoryjnie, ale czasami konieczny jest pobyt w szpitalu, aby wykonać dalsze badania.

    Istnieje wiele czynników ryzyka, które mogą prowadzić do rozwoju stanu przedrzucawkowego:
    • Pierwsza ciąża
    • Stan przedrzucawkowy w poprzedniej ciąży
    • Wiek poniżej 20 i powyżej 35 roku życia
    • Niski wzrost
    • Migreny
    • Występowanie w rodzinie stanu przedrzucawkowego i rzucawki
    • Istniejące przed ciążą nadciśnienie tętnicze
    • Niedobór masy ciała
    • Ciąża wielopłodowa
    • Inne choroby, takie jak toczeń, cukrzyca, choroba Raynauda
    Objawy stanu przedrzucawkowego Stan przedrzucawkowy może być ciężkim powikłaniem upośledzającym dobrostan dziecka i matki. W czasie ciąży należy leczyć wszystkie choroby przebiegające z nadciśnieniem tętniczym, aby zapobiec wystąpieniu stanu przedrzucawkowego, charakteryzującego się drgawkami i śpiączką.

    Wczesne rozpoznanie i leczenie zapobiega rozwojowi rzucawki. Do jej objawów należą:
    • Błyski światła przed oczami, pasma, smugi przesuwające się w polu widzenia lub krótka utrata widzenia
    • Światłowstręt
    • Ból głowy
    • Ból w nadbrzuszu lub z prawej strony pod żebrami
    • Wymioty
    • Nudności (ogólne złe samopoczucie)
    Diagnostyka stanu przedrzucawkowego U wielu kobiet nie stwierdza się typowych objawów nadciśnienia tętniczego i bywa ono wykrywane pierwszy raz w czasie rutynowego badania ciężarnej. Z chwilą jego wykrycia, ciśnienie krwi mierzy się ponownie, aby sprawdzić, czy nadal jest wysokie. Zwykle ciśnienie tętnicze krwi ma wartości poniżej 140/90 mm Hg, a utrzymujące się wyższe wartości uważa się za nieprawidłowe.

    Za pomocą paska diagnostycznego bada się mocz na obecność białka, co pozwala na określenie jego ilości:
    brak, ślad lub 1+, 2+ czy 3+. Utrzymujące się stale wartości ponad 1 + wymagają dalszych badań.
    Skierowanie do szpitala
    Jeśli ciśnienie tętnicze jest wysokie, pacjentkę kieruje się do szpitala, aby ocenić ciężkość choroby. Do ustalenia rozpoznania stanu przedrzucawkowego  konieczne jest przeprowadzenie 24-godzinnej zbiórki moczu i zbadanie ilości wydalanego białka. Wartości przekraczające 300 mg/24 h wskazują na możliwość wystąpienia stanu przedrzucawkowego.

    Do innych badań należą: morfologia krwi oraz testy czynnościowe wątroby i nerek.

    Stan płodu określa się, monitorując kardiotokograficznie czynność jego serca, badaniem ultrasonograficznym rozwój, a metodą Dopplera objętość i przepływ krwi przez pępowinę.

    Wiele kobiet nie wymaga hospitalizacji. Będą one kontrolowane np. dwa razy w tygodniu w przychodni. Ciężki przebieg choroby wymaga hospitalizacji; pomiary ciśnienia krwi wykonuje się co 4 godziny i planuje termin rozwiązania.
    Możliwości leczenia Nadciśnienie tętnicze, które nie jest stanem przedrzucawkowym, można leczyć lekami obniżającymi je. Leczenie można rozpocząć w każdym okresie ciąży, jest ono bezpieczne i zapobiega ciężkim powikłaniom.

    W przypadku stanu przedrzucawkowego leki na nadciśnienie czasami podaje się bardzo krótko, ale poza łagodnymi stanami najważniejszą metodą leczenia jest rozwiązanie ciąży.

    Większość stanów przedrzucawkowych rozwija się w późniejszym okresie ciąży. W przypadkach o ciężkim przebiegu, występujących we wczesnych okresach ciąży, konieczne może być jej wcześniejsze zakończenie, często przez cięcie cesarskie. Po 34 tygodniu ciąży zazwyczaj wywołuje się poród.
    Rzucawka Jeśli stan przedrzucawkowy ma ciężki przebieg, może rozwinąć się rzucawka lub napad drgawkowy. Występują one na szczęście dość rzadko i większość kobiet rodzi, zanim się one rozwiną.

    Nawroty chorób przebiegających z nadciśnieniem w kolejnych ciążach
    Jeśli stan przedrzucawkowy występował w pierwszej ciąży, prawdopodobnie wystąpi też w następnej. Rzadziej zdarza się w terminie porodu, a jeśli tak, to zwykle przebiega łagodnie. Po przebyciu ciężkiego stanu przedrzucawkowego nawroty zdarzają się u 20-25% kobiet. Po przebyciu epizodu rzucawki w kolejnych ciążach u jednej czwartej kobiet wystąpi stan przedrzucawkowy, ale rzucawka tylko u 2%.

    Nadciśnienie tętnicze częściej utrzymuje się po stanie przedrzucawkowym. Nadciśnienie tętnicze w ciągu 2 lat po epizodzie rzucawki stwierdza się u 15% kobiet. Po rzucawce lub ciężkim stanie przedrzucawkowym wystąpi ono u 30-50% kobiet. Bardziej prawdopodobne jest, że stan przedrzucawkowy wystąpi u ciężarnej w jej pierwszej ciąży niż w kolejnych.
    Źródło:
    Peter Abrahams "Ciąża. Wszystko co trzeba wiedzieć od poczęcia do porodu"

    Ostatnie publikacje