Tabletki antykoncepcyjne a wątroba

Czy wiesz, że przyjmowanie doustnie środki antykoncepcyjne, podobnie jak inne leki, mogą uszkadzać Twoją wątrobę? Często powodują to powstające w organizmie produkty przetwarzania preparatu. Najistotniejsze z nich to estrogeny. Prowadzą one m.in. do zaburzeń wydzielania żółci przez komórki wątrobowe.

Nnastępstwem mogą być żółtaczka i świąd skóry. Obserwacje w wielu krajach wykazały, że w grę mogłaby wchodzić tu pewna dziedziczna skłonność do skutków niepożądanych. Dotyczy to na przykład kobiet, które dostają żółtaczki w przebiegu prawidłowej ciąży. Na ogół zaburzenie wydzielania żółci cofa się po odstawieniu pigułki samoistnie, bez pozostawiania uszkodzeń w wątrobie. Stosowanie pigułki powinno więc zawsze podlegać kontroli lekarskiej.

Obok zaburzeń wydzielania bilirubiny pigułka może prowadzić do innego uszkodzenia wątroby, które należy ocenić jako dużo poważniejsze. W wyniku stosowania hormonów dochodzi do zwiększonej skłonności do powstawania zakrzepów, ponieważ powstająca w wątrobie substancja przeciwzakrzepowa nie jest wytwarzana w wystarczającej ilości lub jest inaktywowana. Czasami zakrzepy mogą powstać w żyłach odprowadzających krew z wątroby. Ma to poważne następstwa dla całego organizmu, gdyż krew nie może opuścić wątroby. W wyniku zastoju krwi dochodzi do obrzęku wątroby i pojawia się wodobrzusze (tzw. zespół Budda-Chiariego). W takim przypadku należy szybko interweniować i próbować pokonać przeszkodę za pomocą środków rozpuszczających skrzeplinę. Często jednak nie udaje się to. Dlatego stosowanie tych środków nie jest uważane za terapię ostateczną - w przeciwieństwie do niezwłocznie przeprowadzonego przeszczepu wątroby.

Kobiety, które raz przeżyły zakrzep żył wątrobowych, do końca życia muszą stosować leki przeciwkrzepliwe (kumarynę), ponieważ w przeszczepie także może dojść do zakrzepu tych żył. Ta cecha nie jest do dzisiaj jeszcze wyjaśniona.

Dalszymi następstwami antykoncepcji hormonalnej może być tworzenie się ogniskowych rozrostów komórek wątrobowych, tzw. gruczolaków wątroby odpowiadających hiperplazji ogniskowo-guzkowej. Na ogół poprzedza je długotrwałe stosowanie estrogenów (dłużej niż 5 lat). Chodzi tu zasadniczo o łagodne nowotworzenie, ale w przypadkach dalszego rozszerzania się na tkankę wątrobową i przy krwawieniach schorzenie to wymaga czasami interwencji chirurgicznej. Zrozumiałe jest, że u kobiet, u których pojawi się takie nowotworzenie, należy przerwać dalsze stosowanie estrogenów.

Wymienione wyżej możliwości uszkodzenia wątroby przez pigułki antykoncepcyjne uświadamiają nam, dlaczego w już istniejącej chorobie wątroby nie należy stosować doustnej antykoncepcji. Jeśli te informacje napełniły czytelniczki obawami, to należy dodać, że u zdrowych kobiet nawet wieloletnie stosowanie pigułek jest związane z małym ryzykiem wystąpienia tych schorzeń.