Dysleksja - czym się objawia?

Dysleksja jest zaburzeniem manifestującym się trudnościami w nauce czytania i pisania. W wieku dziecięcym trudno zdiagnozować wystąpienie tego zaburzenia, jednak istnieją objawy, które kwalifikują dziecko do grupy ryzyka wystąpienia dysleksji...

Większość badaczy przyjmuje stanowisko wieloczynnikowego uwarunkowania dysleksji, opowiadając się za uznaniem dominującej koncepcji opóźnienia rozwoju ośrodkowego układu nerwowego. W wielu przypadkach występowanie poniższych cech może wskazywać na dziecko z grypy ryzyka dysleksji:

• opóźniony rozwój mowy,
• obniżona sprawność ruchowa dziecka,
• słaba koordynacja wzrokowo-ruchowa,
  
• mała sprawność rąk,
• trudności w zapamiętywaniu krótkich zdań, wierszyków,
• problemy z wymową,
• niestaranne pismo,
  
• słabe rozumienie czytanego tekstu,
• brak wyobraźni przestrzennej.

Trudności typu dyslektycznego mogą występować oddzielnie lub mogą się łączyć:

Dysleksja-to trudności w płynnym czytaniu(często połączona z trudnościami w pisaniu); cierpi na nią około 10% uczniów.

Dysortografia- to kłopoty z opanowaniem poprawnej pisowni (w tym także nagminne popełnianie błędów ortograficznych, pomimo werbalnej znajomości zasad ortografii); cierpi na nią około 16% uczniów.

Dysgrafia- to problemy z kaligrafią, czyli tzw. brzydkie pismo, trudne niekiedy do odczytania przez samego piszącego; cierpi na nią około 4% uczniów.

Hiperdysleksja- terminem tym określa się trudności w czytaniu ze zrozumieniem. Oznacza to, że czytający dobrze opanował samą technikę czytania, ale słabo rozumie treść czytanego tekstu.

Stosowanie powyższych terminów na określenie specyficznych trudności w czytaniu i (lub) pisaniu ma na celu dokładne wskazanie rodzaju zaistniałych trudności w nauce. Ponieważ jednak zaburzenia te najczęściej występują jednocześnie, zwykle stosuje się jeden termin. Tak więc najczęściej mówi się o „dysleksji” lub „dziecku z dysleksją”, sygnalizując w ten sposób, że ma się na myśli specyficzne trudności w uczeniu się czytania i(lub) pisania, bez precyzowania, o jakie trudności chodzi.

W praktyce wyróżnia się najczęściej trzy typy dysleksji, przyjmując za kryterium podziału dominujące zaburzenie, które decyduje o jej klinicznym obrazie:

Dysleksja typu wzrokowego- występują przede wszystkim zaburzenia percepcji wzrokowej i pamięci wzrokowej,

Dysleksja typu słuchowego-  zaburzenia percepcji słuchowej i pamięci słuchowej powiązane często z zaburzeniami językowymi,

Dysleksja integracyjna- rozwój funkcji percepcyjnych, badanych w izolacji, jest zgodny z wiekiem, natomiast zaburzony jest proces integrowania bodźców napływających z różnych zmysłów.

Wiele dzieci w młodszym wieku szkolnym przejawia zaburzenia typu dyslektycznego, które nie znikają automatycznie w wyniku zwykłych oddziaływań dydaktycznych nauczyciela w toku realizacji programu nauczania z całą klasą.

Dzieciom ryzyka dysleksji i z dysleksją źle wiedzie się w przedszkolu czy w szkole, gdyż w większości przypadków nie są one w stanie uporać się z tymi problemami same. Niezbędna jest im pomoc specjalistów: nauczyciela-terapeuty, pedagoga szkolnego, psychologa czy lekarza, o dużej wiedzy teoretycznej, a także umiejętnościach stosowania odpowiednich metod diagnozy i terapii.

Należy jednocześnie zdawać sobie sprawę, że podstawowe formy pomocy dzieciom mają charakter pedagogiczny. W niektórych jednak przypadkach, aby pomoc ta była skuteczniejsza, celowe okazać się może wsparcie terapii pedagogicznej oddziaływaniami psychoterapeutycznymi, czy nawet medycznymi.

Badania dzieci „podejrzanych o dysleksję” dokonywane są zbyt późno, bo na etapie klas starszych. Taka praktyka nie sprzyja zasadzie szybkiego rozpoznawania dysleksji , a lekceważenie jej wczesnych objawów powoduje, że wiele dzieci o dobrych i bardzo dobrych możliwościach intelektualnych ma już od początku ogromne trudności w uczeniu się. A wiadomo, że zaburzenie to w porę wykryte, wymaga tylko specjalistycznej, odpowiednio ukierunkowanej pomocy przy nauce czytania i pisania. 

Rodzice muszą utrzymywać stały kontakt z terapeutą dziecka oraz informować nauczyciela w szkole o bieżących z nim pracach, by tak samo traktować dziecko na zajęciach terapeutycznych, na lekcjach w szkole czy w czasie ćwiczeń w domu.