Rak jelita grubego - zadbaj o profilaktykę! Radzą Lekarze w Poznaniu!

Czy wiesz, że wcześnie wykryty rak jelita grubego jest wyleczalny? Chciałbyś zadbać o profilaktykę, ale masz opory przed wykonaniem badania kolonoskopowego?  Nie zwlekaj! Wystarczy badanie kału na obecność markera M2PK. To nieinwazyjne badanie przesiewowe może uratować Ci życie...

Rak jelita grubego (okrężnicy i odbytnicy) należy do najczęstszych nowotworów złośliwych. Częstość zachorowań zależy od regionu geograficznego: najwyższa jest w Europie Zachodniej i Ameryce Północnej (ponad 40 zachorowań na 100 000 mieszkańców na rok) i najniższa w krajach afrykańskich, azjatyckich i w Ameryce Południowej (kilka zachorowań na 100000).

Europa Środkowa, w tym Polska, należy do regionu o średniej zachorowalności. W naszym kraju, w 1990 roku, współczynnik zachorowalności wynosił 28,8 na 100 000 dla mężczyzn i 25,4 na 100 000 dla kobiet. Pod względem częstości zachorowań, jak również pod względem częstości zgonów, rak jelita grubego zajmuje w Polsce drugie miejsce wśród nowotworów złośliwych (zarówno wśród kobiet jak i mężczyzn; u mężczyzn po raku płuc, u kobiet po raku sutka).

Alarmujący jest fakt postępującego pogarszania się sytuacji epidemiologicznej w naszym kraju: współczynnik zachorowalności zwiększa się stale w tempie około 2,5% rocznie, a od 1963 roku wzrósł 4-5-krotnie. Również wyniki leczenia należą do najgorszych w Europie (są gorsze niż w Estonii, Słowacji i Słowenii, nie mówiąc już o krajach Europy Zachodniej). Odsetki 5-letnich przeżyć wahają się w granicach od 21,2% do 24,8%, podczas gdy na przykład w Słowacji wynoszą 35,1 % - 38,9%, a w Holandii aż 52,4% - 58,7%. Konieczna jest zatem interwencja populacyjna, która zahamowałaby niebezpieczne tendencje wzrostowe.

Wskaźniki 5-letnich przeżyć zależą głównie od stopnia zaawansowania nowotworu w chwili wykrycia i rozpoczęcia leczenia. Jeżeli rak jelita grubego zostanie wykryty w najwcześniejszej fazie (stopień zaawansowania A wg Dukes'a) odsetek 5-letnich przeżyć wynosi 90%. Natomiast gdy do rozpoznania dochodzi w najbardziej zaawansowanym stadium choroby (stopień D), szansę na przeżycie 5 lat ma zaledwie 5% pacjentów. Niestety w Polsce, w ponad połowie przypadków rak jelito grubego rozpoznawany jest zbyt późno, w momencie, gdy jest już znacznie zaawansowany.

Badania przesiewowe są duża szansa na wczesne wykrycie nowotworu u osób, które nie mają jeszcze dolegliwości. Rak jelita grubego niemal idealnie „nadaje się" do tego typu badań.

Ponieważ w Europie Zachodniej zaobserwowano, że rak jelita grubego staje się nowotworem numer jeden u pacjentów obu płci, a badania statystyczne wskazują, że w Polsce również narasta taka tendencja, należy podjąć działania profilaktyczne.

Instytut Mikroekologii w Poznaniu wprowadził na polski rynek badanie screeningowe kału. Wykazuje ono obecność izoenzymu M2 kinazy pirogronianowej (markera M2PK). Izoenzym ten powstaje w procesie metabolizmu komórek rakowych.

Do przeprowadzenia testu w kierunku markera M2PK wystarczy próbka kału wielkości ziarnka grochu.

Wszystkie patologiczne wyniki testu powinny być kontrolowane przy pomocy badań endoskopowych.

Zostało wykonanych wiele badań potwierdzających czułość i swoistość testu oznaczania markera M2PK w kale.

W listopadzie 2006 w Worid J. Gastroenterol zamieszczono wyniki badań przeprowadzonych na 96 pacjentach. W tej grupie było 33 pacjentów z rakiem jelita grubego, 21 pacjentów z rakiem odbytu oraz 42 pacjentów kontrolnych. U wszystkich pacjentów została wykonana kolonoskopia. U 39 z 42 pacjentów kontrolnych enzym M2-PK znajdował się poniżej wartości 4,0 IU/L (93% specyficzności). W przypadku raka okrężnicy wartość M2PK wynosiło 23,1 IU/L, raka odbytu - 6,9 IU/L, o raka jelita grubego -14,7 IU/L. Oznacza to, że nowotworowi jelit towarzyszył znaczny wzrost stężenia enzymu M2-PKwkale(P<0,001).

Metaanaliza różnych badań potwierdziła dobrą czułość testu -77% dla raka jelito grubego i 61,1 dla polipów powyżej 1 cm. Specyficzność metody osiągnęła 74,3% dla grupy osób chorych i 97,4% dla grupy kontrolnej. Test jest pozytywny również w przypadku chorób zapalnych jelita grubego oraz przy obecności uchyłków.

Wyniki tych badań wskazują na wysoką czułość metody, a tym samym potwierdzają możliwość zastosowania tej metody do badań przesiewowych. Test jest również dodatni w przypadku chorób zapalnych jelita grubego oraz w przypadku uchyłków jelita.

Wskazania do przeprowadzenia badania markera M2PK w kale:

• Stwierdzenie polipów u pacjenta lub jego najbliższej rodziny, w szczególności polipowatości rodzinna.
• Przewlekłe zapalne choroby jelit - szczególnie, jeżeli trwa dłużej, niż 10-15 lat i dotyczy dużego odcinka jelita (choroba Leśniowskiego-Crohna, Colitis ulcerosa)
• Rak jelita grubego u krewnych pierwszego stopnia, szczególnie u osób przed 55 rokiem życia
• Złe nawyki żywieniowe - spożywanie tłustych pokarmów, małej ilości błonnika, częste jedzenie pokarmów mocno solonych, wędzonych, peklowanych
• Otyłość i brak ruchu
• Palenie tytoniu
• Występowanie choroby nowotworowej u najbliższych krewnych (rak jelita, rak żołądka, rok macicy, rak piersi, rak macicy, rak jajnika)
• Zespół Gordnero lub Peutza-Jeghersa