Czym jest depresja sezonowa?

Choroba afektywna sezonowa objawia się symptomami depresji oraz obniżenia nastroju występującymi każdego roku w miesiącach jesienno-zimowych, charakteryzujących się mniejszym nasłonecznieniem, a więc mniejszą ilością światła. W wielu krajach naszej strefy geograficznej objawy te pojawiają się zwykle u pacjentów we wrześniu i w listopadzie, trwając zazwyczaj aż do marca i kwietnia. Największe ich nasilenie przypada natomiast na miesiące grudzień, styczeń oraz luty.

Kogo może dotyczyć choroba afektywna sezonowa?

Depresja sezonowa może dotyczyć około 2% populacji, jednak jesienne obniżenie nastroju przebiegające lżej niż choroba afektywna sezonowa może objawić się u znacznie większej ilości ludzi, nawet ok. 12-15%. Mniejszy odsetek zapadalności na tą chorobę dotyczy oczywiście krajów, w których jest jasne i w miarę stałe nasłonecznienie w ciągu całego roku. Zwykle dolegliwość ta dotyka ludzi w wieku 20-30 lat i czterokrotnie częściej cierpią na nią kobiety niż mężczyźni, jednak możne na nią zapaść każdy, praktycznie w każdym wieku.

Jakie są przyczyny depresji sezonowej?

Przyczyny występowania tej dolegliwości nie są jeszcze do końca wyjaśnione przez naukowców. Ilość światła docierającego do naszych oczu wywołuje specyficzną aktywność neuroprzekaźników, wpływając na poziom wielu związków w mózgu, takich jak np. serotonina, a także hormonów, jak np. melatonina. Substancje te mają istotne znaczenie w kształtowaniu naszego nastroju i samopoczucia. W przypadku niedoboru światła, jaki ma miejsce w miesiącach zimowych, równowaga poziomu tych związków ulega zaburzeniu, co może być przyczyną rozwinięcia się objawów depresji. Wydaje się, że skłonności do choroby afektywnej sezonowej mogą być dziedziczne, tak więc profil genetyczny pacjenta może mieć również znaczenie dla rozwoju dolegliwości. Około 1 osoba na 7 spośród krewnych pierwszego stopnia w stosunku do chorego cierpiącego na depresję sezonową również na nią zapada. Oznacza to, że w grupie ryzyka są krewni chorego tacy jak rodzice, dzieci oraz rodzeństwo.

Diagnoza

Diagnozę zwykle opiera się na wystąpieniu co najmniej dwóch epizodów depresyjnych w miesiącach zimowych wciągu dwóch następujących po sobie lat. Ponadto objawy, na które skarżył się pacjent, ustąpiły wraz z nastaniem wiosny. Również przesłanką dla zdiagnozowania depresji sezonowej mogą być objawy atypowe w stosunku do klasycznych symptomów depresji (apetyt na słodycze, senność). Czasem zdiagnozowanie choroby afektywnej sezonowej może być trudne, ze względu na to, iż typowa depresja ma również tendencję do okresowych nawrotów.

Jakie są szanse na wyleczenie?

Około 6 na 10 osób cierpiących na chorobę sezonową afektywną może mieć objawy depresji każdego roku w ciągu dłuższego okresu czasu. Jednakże istnieją skuteczne metody leczenia, dające duże szanse na złagodzenie, czy nawet zniesienie objawów, nawet zanim w pełni się rozwiną. W przypadku 2 na 10 osób, które zapadły na ten typ depresji, objawy mogą całkowicie ustąpić po kilku latach, leczenia tak, iż dalsza terapia nie będzie potrzebna.

Czy można zapobiegać depresji sezonowej?

Badania wskazują, iż w niektórych przypadkach przyjmowanie antydepresantów profilaktycznie przed nadejściem zimy może zapobiec objawom choroby afektywnej sezonowej. Jednak niezbędne są dalsze badania, które potwierdzą skuteczność takiej formy zapobiegania tej chorobie.