Medycyna ogólna

Anoreksja i bulimia, czyli o zaburzeniach jedzenia...

Publikacja: 11 styczeń 2010
Zaburzenia jedzenia są chorobami psychosomatycznymi, którymi dziewczęta i kobiety dotknięte są dziesięć razy częściej niż mężczyźni, a zaczyna się to zwykle między 14 a 25 rokiem życia.
Wśród zaburzeń jedzenia wyróżnia się:
  • jadłowstręt psychiczny (anoreksję),
  • żarłoczność psychiczną (bulimię)
  • zespół gwałtownego objadania się (binge-eating)
przy czym stany te mogą przechodzić jeden w drugi.
Anoreksja (jadłowstręt psychiczny) Ta postać zaburzeń jedzenia rozpoczyna się zwykle w okresie dojrzewania. Młode dziewczęta, zdenerwowane zmianami fizycznymi, jakie w tym okresie przechodzą, próbują radykalnym głodzeniem się zahamować normalne przybieranie na wadze, by odpowiadać idealnemu obrazowi urody, czyli szczupłości. Chcą powstrzymać dorastanie ciała i duszy, dosłownie głodząc swoje nowe, kobiece ciało.

Również konflikt między rodzicami a dzieckiem, niezbędny element procesu określania własnej tożsamości sprawia, że nastolatek staje się niepewny, a to może się w dużym stopniu przyczyniać do ucieczki w anoreksję. Wreszcie jeszcze inne warunki mogą wpływać na zaburzenia jedzenia, warto tu wymienić konflikty rodzinne, wpływy społeczne lub społeczno-kulturowe, zaburzenia poczucia własnej wartości lub obciążenia dziedziczne.

Pacjentki odczuwają paniczny strach przed przytyciem i jednocześnie mają zaburzony obraz swojego własnego ciała: mimo niewielkiej wagi uważają się za nazbyt grube. Ciągle zajmują się jedzeniem np. gotują dla rodziny - lecz same jedzą tylko niewielkie ilości lub niemal zupełnie odmawiają przyjmowania pokarmu.

Głód tłumią żuciem gumy lub piciem dużej ilości wody Wzbraniają się jeść w towarzystwie, np. przy rodzinnym stole, twierdząc zwykle, że przedtem już coś zjadły. W najgorszym wypadku - żeby nikt nic nie zauważył - biorą udział we wspólnych posiłkach, a następnie potajemnie je zwracają (bulimia). Aby zbić wagę, stosują również przesadną aktywność fizyczną, leki hamujące apetyt i środki przeczyszczające.

Skutki anoreksji są radykalne: zmiany hormonalne mogą pociągać za sobą opóźnienie dojrzewania, niewystąpienie miesiączki lub wręcz niepłodność. Niedobór składników pokarmowych prowadzi do zatrzymania wzrostu, dolegliwości układu krążenia lub osłabienia mięśni. Przy dłużej utrzymującej się anoreksji ilość przypadków śmiertelnych wynosi 5-20%.
Bulimia (żarłoczność psychiczna) Podczas gdy anoreksja znana już jest od dawna, bulimia zaistniała jako choroba dopiero w 1980 roku. Również ona dotyczy głównie kobiet, a liczba chorych stale się zwiększa. Cztery na pięć pacjentek zapada na bulimię przed 22 rokiem życia, a u połowy z nich chorobę tę poprzedza anoreksja.

Również w przypadku bulimii na pierwszym planie znajduje się troska o ciężar ciała, tyle że pacjentki dotknięte tą chorobą cierpią na niepohamowane napady jedzenia: w ciągu jednego posiłku mogą spożyć do 10000 kalorii, a następnie je zwrócić. Naprzemienne napady jedzenia i wymiotowania mogą się powtarzać wielokrotnie jeden po drugim.
Zespół gwałtownego objadania się (binge-eating) Osoby dotknięte tą chorobą również mają silne ataki niepohamowanego jedzenia, lecz w przeciwieństwie do bulimików nie wymiotują później. Są więc zwykle otyłe i dlatego często popadają w depresję. W ciągu kilku minut lub godzin potrafią w niekontrolowany sposób dosłownie połknąć duże ilości produktów spożywczych, a później robią sobie wyrzuty i mają poczucie winy. Podobnie jak narkomani, ludzie objadający się próbują ukryć napady jedzenia przed otoczeniem, a tym samym popadają w izolację społeczną.

Jak można zapobiegać zaburzeniom jedzenia? Chociaż nieznane są jeszcze wszystkie przyczyny, z powodu których dziewczyna cierpi na zaburzenia jedzenia, właśnie rodzina może uczynić wiele, aby zapobiec takiej sytuacji. Rzeczą szczególnie ważną jest dawanie przykładu, np. normalne, niewmuszane jedzenie, wspólne posiłki przy stole, którym towarzyszą otwarte, przyjazne rozmowy. W dziewczynie należy wzbudzić zainteresowania odciągające jej uwagę od własnego ciała lub zmotywować ją do uprawiania sportu. Młody człowiek musi być utwierdzony w przekonaniu, że dobrze czuje się w nowym ciele.

Ważne są także uczciwie prowadzone dyskusje, które nastolatkowi dają poczucie, że traktuje się go poważnie. W okresie fizycznego przełomu nikt w rodzinie nie powinien przestrzegać żadnej diety i głośno użalać się nad swoimi wałkami tłuszczu. Nie oznacza to jednak, że niemożliwe jest wspólne podjęcie decyzji na temat smacznego, zdrowego odżywiania.

Zaburzenia jedzenia są ciężkimi chorobami psychosomatycznymi, w przypadku których pomóc może tylko psychoterapia prowadzona przez doświadczonego terapeutę. Zwłaszcza anoreksja, jeśli nie jest leczona lub leczenie podjęto zbyt późno, w około 20% prowadzi do śmierci. Tylko 50% chorych można trwale wyleczyć.

Również w przypadku bulimii sukces leczenia jest tym większy, im wcześniej rozpoczniemy terapię. Niestety, początki choroby często przebiegają niezauważone, gdyż młode dziewczęta, nawet jeśli są już nadmiernie chude, określane są mianem „pięknych" i nierzadko stają się przedmiotem zazdrości rówieśniczek.

Już przy najmniejszym podejrzeniu zaburzenia jedzenia u siebie lub osoby bliskiej powinniśmy udać się do lekarza lub terapeuty.
Źródło:
G. Krause-Fabricius, G. Sudbeck "Co każda kobieta o swoim zdrowiu wiedzieć powinna"

Ostatnie publikacje