Mikroflora bakteryjna - dlaczego bakterie są potrzebne?

Większość drobnoustrojów, które wystepują w naszych organizmach jest dobra. W naszych ustrojach znajdują miejsce zamieszkania, czym odwdzięczają się skutecznie chroniąc nas przez drobnoustrojami chorobotwórczymi. Naturalna mikroflora jest bardzo ważnym elementem układu odpornościowego. Flora jelitowa waży około 2 kilogramów i składa się na nią ponad tysiąc zróżnicowanych gatunków bakterii. Na skład flory bakteryjnej wpływ mają takie czynniki jak styl życia, sposób odżywiania, stres, przebyte choroby, przyjmowane leki oraz indywidualne doświadczenia.

Rozwój pierwszej flory bakteryjnej u człowieka przypada na trzy pierwsze lata życia. Od tego czasu zależy przyszłe funkcjonowanie całego naszego organizmu. Nasze działania mogą w tym okresie wspierać lub osłabiać wykształcenie się zestawu bakterii. To w jaki sposób zadbamy wtedy o mikroflorę bakteryjną dziecka może mieć ogromny wpływ na późniejsze rozwinięcie się chorób takich jak atopowe zapalenie skóry czy astma. Ogromną rolę w tym procesie odgrywa poród naturalny. Wtedy to następuje pierwsza kolonizacja przewodu pokarmowego u dziecka bakteriami z skóry, dróg rodnych i odbytu matki. Bakterie chronią przed stanami chorobotwórczymi, trenują układ immunologiczny nowo narodzonej osoby oraz pomagają w trawieniu przyjmowanego pokarmu. Dla porównania flora bakteryjna u dzieci urodzonych drogą cesarskiego cięcia trwa o wiele dłużej i wiąże się ze zwiększonym ryzykiem pojawienia się zaburzeń metabolicznych i alergii. Dodatkowe wsparcie mikroflory bakteryjnej na wczesnym etapie życia zapewnia karmienie piersią. W składzie mleka matki jest wiele dobrych bakterii, które wpływają pozytywnie na odporność, metabolizm, zmniejszają ryzyko nadwagi czy nietolerancji pokarmowej na gluten. Mleko matki chroni również dziecko przez szkodliwymi bakteriami, które często trafiają do ust noworodka.

Skóra człowieka to największy narząd ciała. Odgrywa bardzo ważną rolę w układzie odpornościowym. Stanowi bowiek pierwszą linię obrony przed czynnikami ze środowiska zewnętrznego oraz przed atakiem drobnoustrojów chorobotwórczych. Podczas tej obrony swój ważny udział mają również drobnoustroje wchodzące w skład naturalnej mikroflory bakteyjnej skóry, takie jak bakterie, wirusy, bakteriofagi czy grzyby. Ich różnorodność wiąże się z różnicami anatomicznymi na powierzchni skóry, w postaci obszarów mniejszej drożności, jak pachwiny czy okolice pach, które są bardziej podatne na rozwój patogenów. Na mikroflorę skóry wpływ ma też obecność gruczołów łojowych, wiek osoby oraz płeć. Ze względu na wpływ hormonów na organizm, inne drobnoustroje będą występować w skórze kobiety, a inne w skórze mężczyzny. To gdzie pracujemy również wpływa na naszą mikroflorę skóry, a warunki na skórze są odmienne pod wpłwem używanych kosmetyków i odzieży.

Jama ustna stanowi unikalne środowisko dla drobnoustrojów. Dzieje się to dlatego, że ma kontakt zarówno z pożywieniem, powietrzem jak i środowiskiem wodnym. Bakterie, które są obecne w jamie ustnej uczestniczą w metabolizmie produktów odżywczych. Jest to bardzo bogate miejsce, zasiedlone przez ponad 750 różnych gatunków bakteryjnych. Na tak duże zróżnicowanie wpływa pH jamy ustnej, temperatura, zasolenie czy ślina. Ta ostatnia pełni ważne role w dotarczaniu składników do organizmy. Ponadto usuwa szkodliwe produkty przemiany materii, a dzięki obecności w ślinie amylazy, ma również właściwości bakteriobójcze. Stan mikroflory bakteryjnej zależy od szczotkowania zębów czy płukania jamy ustnej. Sam język stanowi też miejsce kolonizowane przez bakterie.

Nasze jelita również zasiedlane są przez bakterie. Ich pożyteczne działanie ochrania układ pokarmowy przed patogenami, które mogą do niego wniknąć wraz z pokarmem. Trudno trawione resztki pokarmowe i substancje toksyczne są świetnym siedliskiem dla grzybów i pasożytów. Osłabiony organizm staje się podatny na infekcje. Zdrowa mikroflora jelitowa to doskonałe oręże w walce z drobnoustrojami chorobotwórczymi. Na powierzchni układu pokarmowego znajduje się również 80% tkanki limfocytowej człowieka. Stanowi ona obrone przed inwazją patogenów. Przez względ na to, układ pokarmowy stanowi nie tylko miejsce przemiany materii, ale chroni również organizm przed drobnoustrojami chorobotwórczymi. Podczas codziennego funkcjonowania mikroflora jelit narażona jest na szkodliwe czynniki, które osłabiają jej działanie. Wśród nich należy wymienić:

Bardziej podatna na zaburzenia jest mikroflora bakteryjna kobiet. Wynika to z budowy anatomicznej i niewielkiej odległości pomiędzy pochwą a odbytem. Prawidłowa mikroflora pochwy wymaga kwaśne odczynu i równowagi między ilością dobrych oraz złych bakterii. Mikrośrodowisko pochwy u zdrowych kobiet zależy od wieku, nawyków higienicznych, zmian hormonalnych czy aktywności seksualnej. Dobre bakterie, które gromadzą się w tym miejscu chronią go przed złymi patogenami i wpływają na wytworzenie odpowiedzi immunologicznej poprzej wydzielanie związków o właściwościach przeciwdrobnoustrojowych. Kluczową rolę w utrzymaniu prawidłowego pH pełnią pałeczki kwasu mlekowego. Dzięki ich odpowiedniej ilości zachowany zostaje kwaśny odczyn i niemożliwe jest namnażanie się groźnych patogenów. Bakterie, które namnażają się w jelitach potrafią przenieść się w okolice intymne, nawet jeśli zachorowana jest higiena osobista. Wywołują wtedy inkecje, a one mają często charakter nawracającymi, mimo stasowanych maści i leków.