Co to jest cyklotymia?

Cyklotymia należy do uporczywych zaburzeń nastroju. W Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnym ICD-10 można znaleźć tę jednostkę nozologiczną pod kodem F34. Cyklotymika określa się jako osobę o niestabilnym samopoczuciu. U osób z zaburzeniami cyklotymicznymi stan upadku oznacza łagodną depresję, a poziom wzlotu sklasyfikowany jest jako symptom hipomanii – mniej nasilonej postaci manii. Zburzenie dotyczy około jednego procenta populacji i dotyka zarówno mężczyzn, jak i kobiet.

Przyczyn cyklotymii do tej pory nie udało się jednoznacznie ustalić. Na podstawie tego, że schorzenie (razem z depresją i chorobą afektywną dwubiegunową) ma tendencję do występowania rodzinnego, przy stawianiu diagnozy bierze się pod uwagę czynniki i obciążenia natury genetycznej. Inne hipotezy dotyczące przyczyn cyklotymii skupiają się na zaburzeniach dotyczących funkcjonowania układów neuroprzekaźnikowych w obrębie mózgowia. Według badań szacuje się, że niski poziom serotoniny oraz wysoki poziom kortyzolu w organizmie mogą mieć wpływ na pojawienie się zaburzeń związanych z cyklotymią. Oprócz nich zauważa się, że wystąpienie cyklotymii może być też poprzedzone przeżyciem traumatycznych doświadczeń czy narażeniem na długotrwały, znaczny stres. Cyklotymia jest najczęściej diagnozowana w okresie młodzieńczym i dojrzewania, może się utrzymywać już do końca życia, ulec wstrzymaniu lub rozwinąć się w cięższe i poważniejsze wahania nastroju. Istnieją jednak koncepcje, iż Cyklotymia nie jest zaburzeniem, a raczej typem osobowości i niekoniecznie wymaga leczenia.

W przebiegu cyklotymii pacjenci doświadczają objawów z dwóch skrajnych względem siebie stanów.

W stanach podwyższonego nastroju, przypominających manię, mogą wystąpić:

• zwiększenie napędu i energii życiowej
• zmniejszenie potrzeby snu
• przeświadczenie o posiadaniu wyjątkowych możliwości
• euforia
• natłok myśli, przyspieszenie tempa procesów myślowych
• znaczna gadatliwość
• pobudzenie
• trudności z utrzymaniem koncentracji
• przesadnie dobrym samopoczuciem i uczuciem szczęścia
• zwiększonym poczuciem własnej wartości
• drażliwością i pobudzeniem
• nadmierną aktywnością fizyczną
• impulsywnością i nieodpowiedzialnością

Natomiast w stanach obniżonego nastroju występują:

• zaburzenia snu (znacznie mniejsza lub większa ilość snu)
• uczucie smutku, pustki i beznadziejności
• zmniejszony stopień aktywności
• płaczliwość
• myśli dotyczące poczucia winy i własnej bezwartościowości
• anhedonia (niemożność odczuwania radości)
• uczucie przewlekłego zmęczenia
• rozkojarzenie
• drażliwość
• niepokój
• zmęczenie i problemy z koncentracją

Cyklotymia często nie jest rozpoznawana i leczona. Większość objawów jest na tyle łagodnych, że nie wymaga terapii w ośrodkach zdrowia psychicznego. Jedynie jeśli objawy depresyjne są wyjątkowo uporczywe, pacjenci szukają pomocy lekarskiej. Żadne środki farmakologiczne nie są specjalnie dedykowane do leczenia cyklotymii, chociaż stabilizatory nastroju są czasami zalecane jako możliwa strategia zmniejszania fluktuacji samopoczucia. Stosowanie leków przeciwdepresyjnych generalnie nie jest zalecane, chyba że osobom, które rozwinęły pełną depresję, która z definicji nie występuje w zaburzeniu cyklotymicznym.

Jeśli objawy stają się poważne, dochodzi do rozwoju zaburzenia dwubiegunowego. Konieczne może być wtedy wdrożenie leczenia. Niektóre metody stosowane w terapii zaburzeń dwubiegunowych są również stosowane w leczeniu cyklotymii, w tym: terapia behawioralno- poznawcza, czyli skupienie się na zmianie negatywnych myśli i przekonań w pozytywne, psychoterapia lub techniki relaksacyjne.

W większości przypadków cyklotymia jest chronicznym zaburzeniem, które utrzymuje się przez całe życie. Wymaga ciągłego leczenia – nawet w okresach, w których chory czuje się lepiej. Ma ono na celu zmniejszenie ryzyka wystąpienia zaburzenia dwubiegunowego, zmniejszenie częstotliwości i ograniczenie objawów oraz zapobieganie nawrotom dolegliwości (leczenie podtrzymujące). Stosuje się także leczenie uzależnień od alkoholu lub innych substancji, ponieważ mogą one nasilać objawy cyklotymii.