Medycyna ogólna

Schizofrenia - objawy, diagnostyka, leczenie

Publikacja: 20 maj 2018 Ostatnia aktualizacja: 11 wrzesień 2018
Schizofrenia może objawiać się pod różną postacią. Występuje 6 głównych typów schizofrenii: paranoidalna, hebefreniczna, katatoniczna, prosta, rezydualna, oraz niezróżnicowana. W zależności od przypadku i typu schizofrenii, u chorego mogą wystąpić:
  • Poczucie, że ktoś lub coś zabiera albo nadaje nam myśli
  • Urojenia oddziaływania lub owładnięcia naszych myśli, czy ciała
  • Głosy: komentujące nasze zachowanie, dyskutujące między sobą lub pochodzące z ciała
  • Utrwalone urojenia dotyczące religii, polityki, mocy itd.
  • Zaburzenia toku myślenia, rozkojarzenie, przerwy w myśleniu i mówieniu, tworzenie nowych słów, niespójne wypowiedzi
  • Zachowania katatoniczne: pobudzenie, zastyganie w bezruchu, manieryzmy, wykonywanie stałych, bezcelowych, powtarzających się ruchów
Przejawy dzielone są też na objawy pozytywne, takie jak: urojenia i halucynacje oraz objawy negatywne: wycofanie z kontaktów z innymi, apatia, zubożenie emocjonalne.
Schizofrenię diagnozuje się jeśli objawy pojawiają się przez co najmniej 6 miesięcy (wliczając w to fazę zwiastunów) lub gdy dominują objawy pozytywne przez okres co najmniej miesiąca.

Często trudno jest zauważyć początek choroby nawet najbliższemu otoczeniu. Schizofrenia czasem dotyka osoby, które dobrze radzą sobie w życiu, są bardzo zorganizowane i uporządkowane więc nikt nie podejrzewa choroby. Na początku taka osoba zaczyna się dziwnie zachowywać, może dziwacznie się ubierać, wykonywać wszelkiego rodzaju rytuały, w jakiś sposób zmienić swój dotychczasowy styl życia. Bardzo często ujawnienie się schizofrenii poprzedzone jest wystąpieniem dużego stresu lub całkiem nowej sytuacji życiowej (np. śmierć kogoś bliskiego, rozwód, ale też przeprowadzka czy nawet krótki wyjazd do zupełnie odmiennego środowiska).

Przyczyny

Przyczyny schizofrenii nadal pozostają niejasne. Wynika to z powiązania z innymi zaburzeniami psychicznymi (głównie schizoafektywnymi i schizotypowymi), oraz z różnorodności przebiegu choroby. Prawdopodobnie różne przyczyny są odpowiedzialne za inne typy schizofrenii. Badania nad bliźniętami monozygotycznymi wykazały zgodność 30-50%. Oszacowano też, że dla krewnych pierwszego stopnia ryzyko zachorowania wynosi około 12%. Oprócz czynnika biologicznego wskazuje się też na dużą rolę podatności na stres. Istnieją też teorie psychologiczne wyjaśniające chorobę oddziaływaniem różnych czynników występujących we wczesnym dzieciństwie oraz odczuwaniem długotrwałego, dużego stresu w życiu.

Leczenie

Leczenie schizofrenii odbywa się głównie w formie farmakoterapii wspomaganej różnymi formami psychoterapii, opieki środowiskowej i rehabilitacji psychospołecznej. Leczenie również jest zróżnicowane, odpowiednio dopasowane do konkretnego przypadku. Podjęcie leczenia jest jednak bardzo ważne, osoba chora nie jest w stanie sama poradzić sobie z objawami, często (w 60-70% przypadków) nie jest nawet świadoma swojej choroby. Niektóre osoby mają tylko jeden epizod choroby w życiu i później są w stanie całkowicie normalnie funkcjonować, a u innych kolejne epizody są coraz ostrzejsze i z czasem ciężko odróżnić kiedy występuje pomiędzy nimi przerwa, takie osoby chorują już przez całe życie. Około 1/3 przypadków jest całkowicie uleczalnych, a 10% chorych jest trwale hospitalizowana.

Zachorowalność

Zachorowalność wynosi około 1% zarówno dla kobiet, jak i mężczyzn. Najwięcej zachorowań przypada na drugą i trzecią dekadę życia (50% przypadków diagnozuje się przed 25 rokiem życia), w okresie przedchorobowym często występuje depresja, nadużywanie narkotyków, czy przeżycie silnego stresu. Kobiety najbardziej podatne na zachorowanie są w przedziałach 20-30 r. ż. i 40-50 r. ż., a mężczyźni w wieku między 20, a 29 rokiem życia.
Źródło:
L. Cierpiałkowska, Psychopatologia, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2018

Ostatnie publikacje