Endometrioza - objawy, diagnoza, leczenie
Endometrioza jest chorobą narządów płciowych kobiety charakteryzującą się obecnością komórek błony śluzowej trzonu macicy (endometrium) poza jamą macicy. Mogą one „zawędrować” i wszczepić się do wielu narządów, m.in. jajników, jajowodów, wyrostka robaczkowego, pęcherza moczowego, a nawet oczu lub płuc. Te komórki przypominają budową komórki znajdujące się wewnątrz jamy (endometrium) i wykazują aktywność wydzielniczą. Reagują na zmiany hormonalne podczas cyklu miesiączkowego, czego wynikiem jest przewlekła reakcja zapalna. W procesie tym dochodzi do wewnętrznych krwawień, rozwoju bolesnych guzków, zapalenia, tworzenia się blizn i zrostów oraz zmiany stosunków anatomicznych narządów w miednicy mniejszej.
Przyczyny endometriozy
Nie ustalono, co dokładnie jest przyczyną "wędrowania" komórek błony śluzowej macicy po organizmie. Najbardziej popularna jest teoria "odwrotnej miesiączki", według której komórki błony śluzowej dostają się wraz z krwią menstruacyjną przez jajowody do otrzewnej, a stamtąd dalej drogą krwionośną do innych tkanek w organizmie. Druga teoria mówi o tym, że słabo zróżnicowane komórki zmieniają się w komórki błony śluzowej macicy.
Objawy endometriozy
Najczęstszym objawem endometriozy jest ból zlokalizowany w miednicy małej. Kobiety mogą skarżyć się na bolesne miesiączkowanie, bolesne stosunki płciowe, ból w czasie oddawania moczu i stolca, bóle brzucha i w krzyżu oraz przewlekły ból w miednicy. Czasami występuje również cykliczny ból kończyny dolnej o charakterze rwy kulszowej oraz cykliczne krwawienia z odbytnicy lub dróg rodnych. W bardzo rzadkich przypadkach może dochodzić do okresowego krwioplucia lub duszności, jeżeli dochodzi do endometriozy płuc. Mogą też występować objawy z dolnego odcinka przewodu pokarmowego, takie jak wzdęcia, biegunka, biegunka na przemian z zaparciami, oraz z układu moczowego, np. parcia naglące lub częstomocz.
Diagnoza endometriozy
Endometriozy nie da się zdiagnozować poprzez wskaźniki biochemiczne czy biofizyczne. Dlatego wychodzi się z założenia, że jeżeli pojawia się bardzo mocny ból podczas cyklu miesiączkowego, to być może jest to endometrioza. Stosuje się wtedy u pacjentki tabletki antykoncepcyjne i sprawdza się, czy po ich zastosowaniu ból się zmniejsza. Jeżeli tabletki hormonalne dają tylko niewielką ulgę to uznaje się, że pacjentka cierpi na endometriozę. Wykonuje się laparoskopię, która pozwala potwierdzić, bądź wykluczyć chorobę dodatkowo. Można też wykonać badanie USG – dopochwowe lub przezbrzuszne, ale nie zawsze jest ono jednoznacznie czytelne w obrazie.
Leczenie endometriozy
Endometriozę leczy się farmakologicznie lub operacyjnie. Wybierając sposób leczenia , lekarz powinien uwzględnić plany macierzyńskie pacjentki. U młodych kobiet ryzykowne są np. operacje usuwania ognisk endometriozy na jajnikach, ponieważ może prowadzić do zmniejszenia objętości jajnika. Od niedawna dostępny jest również lek, który może zmniejszyć liczbę operacji. Z badań wynika, że łagodzi on ból i zmniejsza ogniska endometriozy. Jeśli stosowanie leku nie daje efektów, konieczna jest operacja usunięcia ognisk endometriozy. Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia zrostów po operacji, należy pomyśleć o profilaktyce przeciwzrostowej.
"Endometrioza. Diagnostyka i leczenie" - opracowanie zbiorowe i inne.