Powikłania zapalenia wyrostka robaczkowego u dzieci

Wyrostek robaczkowy to podłużny, wąski twór odchodzący od kątnicy (początkowy fragment jelita grubego), która zazwyczaj znajduje się nad prawym talerzem biodrowym (prawy dolny kwadrant brzucha). Wyrostek jest szczątkowym odpowiednikiem jelita ślepego zwierząt przeżuwaczy w którym u tych zwierząt dokonuje się trawienie celulozy pochodzącej z pokarmu roślinnego (stąd dawna nazwa „ślepa kiszka”). U ludzi jest zbudowany głównie z tkanki limfatycznej (chłonnej). Jego funkcja jest nieznana. Nie obserwuje się niekorzystnych objawów u osób, którym usunięto wyrostek robaczkowy.
Objawy zapalenia wyrostka u dzieci
Dziecko cierpiące i gorączkujące, idąc, porusza się powoli, często pochylone do przodu chroni prawy dół biodrowy. Na stół wspina się powoli, ostrożnie. W łóżeczku, pomimo bólu, leży spokojnie, z podkurczonymi nogami lub na prawym boku. Podwyższenie temperatury ciała, tachykardia, objawy odwodnienia zwykle w ciągu pierwszej doby są niewielkie i nasilają się w miarę postępu zapalenia wyrostka robaczkowego. Charakterystyczne jest podwyższenie tętna niewspółmierne do temperatury. Podobnie jak u dorosłych, typowa jest bolesność punktowa z obroną mięśniową. U małych dzieci i niemowląt rozpoznanie zapalenia wyrostka robaczkowego jest często opóźnione ze względu na niespecyficzny obraz choroby lub słabo wyrażone początkowe objawy wyrostka robaczkowego. Głównymi objawi są:

• bóle brzucha – u dzieci powyżej 4 roku życia dominuje początkowo łagodny, tępy, trudny do precyzyjnej lokalizacji, ciągły ból brzucha w okolicy pępka i nadbrzusza, który w miarę postępu zapalenia przemieszcza się do prawego podbrzusza, do tzw. punktu McBurneya

• utrata łaknienia, nudności, wymioty występujące kilka godzin po pojawieniu się bólów brzucha. Utrata apetytu jest szczególnie istotnym objawem. Dzieciom, którym apetyt dopisuje, wyjątkowo rzadko stawiana jest diagnoza zapalenia wyrostka robaczkowego
• zaparcia
• krótkotrwale biegunki

Pierwszym i zarazem bardzo groźnym powikłaniem zapalenia wyrostka robaczkowego jest przedziurawienie zmienionego zapalnie wyrostka. Najczęściej występuje ono w drugiej lub trzeciej dobie choroby. Współistnieje z nagłym, silnym bólem, zwyżką tętna i nasileniem objawów wynikających z podrażnienia otrzewnej. W przypadku, gdy przedziurawieniu uległ wyrostek położony w zrostach wewnątrz jamy brzusznej lub umiejscowiony zakątniczo często tworzy się naciek okołowyrostkowy. Z kolei przedziurawienie do wolnej jamy otrzewnej powoduje rozlane zapalenie otrzewnej. Stwierdza się wtedy bolesność pod wpływem ucisku na całej powierzchni powłok brzucha oraz wzmożoną obronę mięśniową. Kolejnym możliwym powikłaniem zapalenia wyrostka jest wytworzenie się ropnia okołowyrostkowego. Ropień jest to skupisko ropy, bakterii i częściowo lub całkowicie zniszczonych tkanek odgraniczone od struktur jamy brzusznej torebką łącznotkankową. Ropień powstaje w obrębie nacieku. Towarzyszy mu wzrost ciepłoty ciała do 39-40°C i znacznie przyspieszone tętno.
Zasadniczym sposobem leczenia ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego jest operacyjne usunięcie wyrostka. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu ogólnym, z nacięcia w podbrzuszu po stronie prawej lub metodą laparoskopową (operacja przeprowadzona narzędziami wprowadzonymi do jamy brzusznej przez małe nacięcia, pod kontrolą wprowadzonej do brzucha kamery). W zależności od nasilenia stanu zapalnego wyrostka robaczkowego stosuje się zazwyczaj antybiotykoterapię.